کالیبراسیون و ارزیابی مدل هیدرولوژیکی SWRRB به منظور شبیه‌سازی رواناب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کسیلیان)

نویسندگان

چکیده

اکثر سامانه‌های هیدرولوژیکی بسیار پیچیده‌اند و نمی‌توان آنها را به طور کامل شناخت، بنابراین برای شناخت یا کنترل برخی از جنبه‌های رفتار آن‌ها نظیرروابط بیلان آبی، ساده سازی یا خلاصه کردن آنها، امری ضروری است. مدل‌های هیدرولوژیکی ساختار ساده‌ای از سامانه‌های پیچیده در چرخه آب در طبیعت می‌باشند. هدف اولیه یک مدل شبیه‌سازی، پیش‌بینی کارسامانه پیچیده و بررسی اثر هر گونه تغییر، روی عملکرد سامانه است. این امر ما را در درک بهتر این فرآیندها کمک خواهد کرد. در این پژوهش از مدل هیدرولوژیکی SWRRB که یک مدل پیوسته است، برای شبیه‌سازی روابط بیلان آبی در حوزه آبخیز کسیلیان در استان مازندران استفاده شده است. مدل یادشده در حوضه کسیلیان کالیبره شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان خطای شبیه‌سازی در مراحل کالیبراسیون و اعتبار سنجی با توجه به معیارهای MAE ، RMSE و Nash برآورد شد. معنی‌داری و عدم معنی‌داری میزان اختلاف بین مقادیر رواناب مشاهداتی و برآوردی، با استفاده از عامل Z مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل حساسیت مدل نسبت به متغیر‌های مختلف نیز مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که مدل در مقیاس سالانه شبیه‌سازی دقیق‌تری را نسبت به مقیاس ماهانه ارائه می‌کند. از سوی دیگر در مقایسه بین رواناب روزانه و ماهانه، نتایج همانند‌سازی رواناب ماهانه نسبت به رواناب روزانه قابل قبول‌تر می‌باشد. میزان اختلاف بین مقادیر مشاهداتی و برآورد شده در مقیاس زمانی روزانه، معنی‌دار و در مقیاس زمانی ماهانه و سالانه معنی‌دار نبود. در این بررسی تحلیل حساسیت مدل به مشخصه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها