نوسان های فصلی جمعیت درشت کفزیان رودخانه زاینده‌رود (از اصفهان تا ورزنه) با توجه به جنس بستر

برای شناسایی و بررسی نوسان های فصلی درشت کفزیان رودخانه زاینده رود، در مسیر آن از محل باغ پرندگان تا شهر ورزنه به مسافت حدود 140 کیلومتر تعداد 8 ایستگاه نمونه برداری گزینش شد. نمونه‌برداری از پاییز82 با تواتر دو بار در هر فصل از ایستگاه‌های برگزیده به کمک یک دستگاه نمونه بردار سوربر، اکمن و لوله پی وی سی به عمل آمد. نمونه‌های جمع آوری شده پس از جداسازی و شمارش به کمک کلیدهای شناسایی موجود تا حد جنس و در برخی موارد خانواده شناسایی شد.کل نمونه‌های بی‌مهره کف‌زی بدست آمده در 19 جنس، 17 خانواده، 13 راسته و 5 رده جای گرفتند. از 13 راسته شناسایی شده، راسته Ephemeroptera (زودمیران) و راسته Trichoptera (موی‌بالان)، از لحاظ شمار خانواده و جنس از متنوع‌ترین راسته‌های شناسایی شده بودند که بیشترین پراکنش را در ناحیه شهر اصفهان و ناحیه بالادست رودخانه داشتند. درحالی که رده‌یOligochaeta? (کم‌تاران)، با داشتن سه راسته و 4 خانواده و همچنین راسته Diptera (دوبالان)، با داشتن سه خانواده و دو جنس بیشترین پراکندگی را در ناحیه پایین دست رودخانه نشان دادند. در عین حال خانواده‌هایLumbriculidae ، Lumbricidae و Tubificidae و جنس های Chironomus و Piscicola درهمه ایستگاه‌ها و در بیشتر فصل های سال حضور داشتند، اگرچه تراکم آنها دامنه گسترده ای از تغییرها را نشان ‌داد. در مقابل خانواده Glossiphoniidae و جنس‌هایBaetis ،Piscidium ، Hydropsyche ، Agrion وValvata ، تنها در برخی از ایستگاه‌ها و بعضی از فصل های سال یافت شدند. تجزیه وتحلیل آماری نتایج همبستگی معنی دار منفی شاخص‌های شانون، سیمپسون و مارگالف را با هدایت الکتریکی آب و میزان مواد آلی بستر رودخانه نشان داد. به طوری که شاخص تنوع زیستی شانون کمترین تنوع را در ایستگاه‌های گلی- لجنی رودخانه نشان داد. در عین حالی شاخص مارگالف با pH آب دارای همبستگی مثبت بود. بدین ترتیب به نظر می رسد تغییرهای ایجاد شده در ترکیب جمعیت کفزیان رودخانه می‌تواند ناشی از، تغییرهای فیزیکی جنس بستر رودخانه، ویژگی‌های شیمیایی آب، چرخه زندگی کفزیان مورد بررسی و یاگذاری توأم آنها باشد.