تأثیر برخی ویژگی های خاک بر پراکنش مکانی گونه ملج در جنگل‌های شمال ایران (مطالعه موردی: جنگل آموزشی و پژوهشی خیرودکنار)

نویسندگان

چکیده

خاک جنگل، یکی از عامل های اصلی در بوم نظام‌های جنگلی و یکی از فراهم‌کنندگان الگوی اصلی بودن و پراکنش رستنی‌ها در این مجموعه می‌باشد. این بررسی در بخش‌های پاتم، نم خانه، گرازبن و چلیراز جنگل آموزشی و پژوهشی خیرودکنار، نوشهر صورت گرفته است. پس از جنگل گردشی در منطقه مورد بررسی، همه درختان ملج(Ulmus glabra Huds) با قطر برابر سینه بزرگتر از10 سانتیمتر مشخص و موقعیت مکانی آن‌ها در رویشگاه‌های طبیعی، با دستگاه GPS ثبت شد. برای نمونه‌برداری خاک از الگوی مکانی ملج پیروی شده است. برای بررسی الگوی پراکنش گونه ملج روش میانگین مربعات به کار گرفته شد. به کارگیری این روش نشان می‌دهد که گونه ملج در منطقه مورد بررسی از یک الگوی بینابینی، الگوی تجمعی و تصادفی، پیروی می‌کند. این الگوی فعلی ملج است و الگوی واقعی آن به احتمال زیاد، به دلیل دخالت‌های انسان به ویژه قاچاق چوب و بیماری مرگ نارون در دهه‌های اخیر تغییر کرده است. پس از تعیین الگو و نمونه‌برداری خاک، از روش PCA برای تجزیه و تحلیل متغیرهای خاک بهره گیری شده است. بدین منظور معیارهای ارتفاع از سطح دریا، جهت جغرافیایی و شیب برای تشکیل گروه در هر الگو به کار گرفته شدند. نتایج حاکی از آن است که در الگوی تجمعی، عامل های بافت خاک، وزن مخصوص، رطوبت، نیتروژن، فسفر، ماده آلی و C/N موثرترین عامل ها بوده‌اند، در صورتی که برای الگوی تصادفی علاوه بر عاملهای یادشده، عامل pH نیز موثر است.بررسی انجام گرفته نشان می‌دهد که گونه ملج یک گونه پرنیاز و پرتوقع بوده و به خاک حاصلخیز نیازمند است.

کلیدواژه‌ها