بررسی فرسایش در رخساره‌های ژئومرفولوژی و ارتباط آن با تراکم زهکشی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سرولایت)

نویسندگان

چکیده

برآورد میزان فرسایش خاک از لحاظ کیفی و کمی در یک حوزه آبخیز اهمیت بالایی دارد. در این مقاله از روش BLM برای ارزیابی کیفی فرسایش استفاده شده است. از آنجایی که از روش BLM نیز در روش‌های PSIAC وMPSIAC به‌منظور ارزیابی عامل‌های هشتم و نهم استفاده می‌شود لازم است تا این روش بهمراه روش ژئومرفولوژی ارزیابی گردد. بدین منظور حوزه آبخیز سرولایت در شمال جاده سبزوار – مشهد با مساحتی حدود35300 هکتار در نظر گرفته شد. در این منطقه پس از تهیه نقشه‌های پایه شیب، جهت، ارتفاع، سنگ شناسی و تفسیر عکس‌های هوایی، نقشه رخساره‌های ژئومرفولوژی تهیه گردید. نتایج بکارگیری روش BLM در رخساره‌های ژئومرفولوژی نشان داد که بین نتایج بدست آمده از روش BLM و روش ژئومرفولوژی هماهنگی قابل قبولی وجود دارد و رخساره‌های ژئومرفولوژی می‌توانند به عنوان واحدهایی برای برآورد فرسایش از روش BLM بکار روند. همچنین با توجه به‌اینکه در روش BLM عامل فرم آبراهه‌ها یکی از عامل‌های پیچیده است که امتیازدهی آن توسط کارشناس بسیار مشکل می‌باشد در این بررسی بجای عامل بالا، عامل تراکم زهکشی در هر رخساره ژئومرفولوژی مشخص شد. سپس ارتباط آن با فرسایش تعیین شد. آزمون تحلیل رگرسیونی ارتباط بین فرسایش و تراکم زهکشی در رخساره‌های ژئومرفولوژی بیانگر وجود رابطه مثبت و معنی دار در سطح اطمینان 99% می‌باشد. در نتیجه پیشنهاد می‌شود، بجای استفاده از عامل شکل آبراهه‌ها از تراکم زهکشی و تقسیم بندی مربوط به آن استفاده شود تا انجام آن برای کارشناس آسان‌تر باشد.

کلیدواژه‌ها