بررسی تأثیر تغییر کاربری اراضی و حساسیت سازندها به فرسایش در رسوبدهی حوزه‌های آبخیز (مطالعه موردی در حوزه آبخیز دریاچه نمک)

نویسندگان

چکیده

در این تحقیق سه زیر‌حوزه آبخیز از حوزه آبخیز دریاچه نمک شامل خمین، پل دوآب و رازین انتخاب شدند. تغییرات کاربری اراضی در دو مقطع زمانی 1335 و 1374 با پردازش و تفسیر داده‌های سنجش از دور و با استفاده از نرم افزار ILWIS مشخص شد. سپس، با استفاده از نقشه‌های زمین‌شناسی و کنترل‌های صحرایی، نقشه حساسیت سازندها و سنگ‌ها نسبت به فرسایش برای هر زیرحوزه آبخیز تهیه شد. آمار دبی آب و رسوب 24 ساله مربوط به سه ‌ایستگاه هیدرومتری خمین، پل دوآب و رازین همراه با آمار بارندگی منطقه تغییرات زمانی رسوب معلق مربوط به سه زیر‌حوزه آبخیز تعیین شد. در مرحله بعد تغییرات رسوبدهی هر زیر‌آبخیز با تغییرات کاربری اراضی در مقاطع زمانی مختلف و با درصد مساحت رده‌های مختلف حساسیت به فرسایش سازندهای زمین‌شناسی و واحدهای سنگی مورد مقایسه قرار گرفت. می‌توان نتیجه گرفت که زیر‌حوزه آبخیز پل دوآب کمترین تغییرات کاربری اراضی را داشته است و سنگ‌ها و سازندهای آن نیز دارای کمترین مقدار رسوبدهی هستند. اما در زیرحوزه آبخیز رازین با وجود حساسیت کم سازند و سنگ‌ها به فرسایش، رسوبدهی در مقایسه با دو زیر‌حوزه آبخیز دیگر بیشتر بوده که علت آن تغییرات زیاد کاربری اراضی است. همچنین موارد یاد شده نشان می‌دهد که در زیر‌حوزه آبخیز‌های مورد بررسی، تغییر کاربری اراضی و حساسیت سازندها و سنگ‌ها به فرسایش تأثیر بسزایی در تولید رسوب دارند، اما تاثیر تغییر کاربری اراضی بر میزان رسوبدهی بیشتر است.

کلیدواژه‌ها