بررسی و تعیین عوامل موثر بر رسوبدهی حوزه‌های آبخیز

نویسندگان

چکیده

فرسایش و تولید رسوب تابع عامل‌های پیچیده‌ای است، بنابراین مشخص کردن این عوامل و شناخت اثر آنها بر فرسایش و رسوب یک حوزه، به برنامه‌ریزی‌های بهتر برای کاهش خسارات ناشی از فرسایش و رسوب در یک حوزه کمک می‌کند. در این تحقیق برای مشخص کردن عوامل موثر بر رسوبدهی، حوزه آبخیز طالقان به عنوان حوزه مورد مطالعه انتخاب شد. این حوزه که در 90 کیلومتری شمال شرق تهران قرار دارد، یکی از حوزه‌های مهم آبخیز سفید‌رود به شمار می‌رود که نقش مهمی در تولید بخشی از رسوب ورودی به سد سفید‌رود دارد. پس از مشخص کردن شاخص‌های موثر بر رسوبدهی در 4 گروه کلی و 17 زیر گروه به عنوان متغیر های مستقل، مقادیر رسوب تولیدی در هر زیر‌حوزه به عنوان متغیر وابسته نیز مشخص شد و سپس با استفاده از روش تجزیه و تحلیل عاملی و ایجاد رگرسیون چند‌متغیره بین متغیرهای مستقل انتخابی و متغیر وابسته با استفاده از نرم افزار SPSS مناسب‌ترین رابطه آماری بین رسوبدهی زیر‌حوزه‌ها و مشخصات حوزه آبخیز به‌دست آمد. نتایج حاصل از انتخاب مدل یاد شده نشان می‌دهد که مقدار رسوبدهی زیر‌حوزه‌ها در حوزه آبخیز طالقان، به چهار عامل مساحت اراضی کشاورزی (دیم و آبی)، مساحت زیر‌حوزه‌ها، مجموع مساحت سازند‌های حساس و نیمه‌حساس به فرسایش پیش از کواترنر و پستی و بلندی حوزه بستگی دارد. این چهار عامل 88 درصد تغییرات رسوبدهی را کنترل می‌کنند که در سطح اعتماد 5 درصد معنی‌دار است. با توجه به نتایج حاصل می‌توان بیان کرد که از بین دیگر عوامل موثر بر رسوبدهی در حوزه‌های آبخیز طالقان، عوامل موثر بر فرسایش و رسوب این حوزه را می‌توان به سه گروه انسانی، توپوگرافی و زمین‌شناسی تقسیم‌بندی کرد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار