بــررسـی عـوامـل مـوثـر در شـور شـدن اراضی دشـت سـراب

نویسندگان

چکیده

نمکی شدن اراضی حوزه آبخیز دریاچه ارومیه، ‌بویژه شمال شرق، شرق و جنوب شرق آن و گسترش شوره‌‌زارها به ضرر زمین‌های زراعی، از موضوعات مربوط به مسائل ژئومورفولوژی است که مقالة حاضر عوامل اصلی پیدایش این پدیده را در بخشی از حوضة آبخیز مذکور(دشت سراب) مورد بررسی قرار داده است. هم اکنون پیدایش‌این پدیده علاوه بر تهدید اراضی زراعی دشت سراب و شور کردن آب‌های سطحی و زیرزمینی، با ورود آب‌های سطحی شور به‌وسیله رودخانه آجی‌چای به دشت تبریز، سبب ته‌نشین شدن املاح نمکی و نفوذ آب‌های شور به آبرفت‌های این منطقه شده و موجبات شوری روزافزون منابع آب زیرزمینی و تبدیل اراضی حاصلخیز به خاک‌های شور و قلیایی ثانوی را فراهم می‌آورد.در این مطالعه با استفاده از نتایج آزمایش‌های خاک، آب‌های سطحی و زیرزمینی در نقاط مختلف دشت، متغیرهایی مانند هدایت الکتریکی (EC)، نسبت جذب سدیم (SAR)، درصد سدیم قابل تبادل (ESP)،‌درصد کل املاح محلول (TSS) و غیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نقشه هم‌عمق آب‌های زیرزمینی دشت سراب نیز بر اساس آمار سطوح آب چاه‌های مشاهده‌ای و پیزومتری ترسیم شده‌اند. نتایج این پژوهش که درمحیط GIS و با استفاده از نرم‌افزارهایAutocad map 2000i و Arcview به‌صورت نقشه‌های پهنه‌بندی ارائه شده, نشان می‌دهد با وجودی که شور شدن اراضی دشت سراب منشا زمین‌شناسی دارد، ولی مشارکت و دخالت عوامل دیگر از قبیل تسلط آب و هوای نیمه‌خشک، تبخیر زیاد، بالاآمدگی آب‌های زیرزمینی شور و جریان آب‌های سطحی شور موجب تشدید فرایند شوری و گسترش زمین‌های نمکی دشت سراب به‌طرف دشت تبریز می‌شود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار