کاربرد گلباد ، گلطوفان و گلماسه در تحلیل فرسایش بادی و تعیین جهت حرکت ماسه های روان ( مطالعه موردی ، حوزه دشت یزد - اردکان)

حوزه دشت یزد - اردکان یکی از مناطق مبتلا به فرسایش بادی و توفان های گرد و خاک بوده و در ایران مرکزی و در شمال غربی شهرستان یزد واقع شده است.از آنجا که تجزیه و تحلیل مناسب داده های باد سنجی ، به منظور شناسایی بادهای طوفان زا و فرسا ینده ویژگی خاصی دارد، در این مطالعه سعی شده داده های باد سنجی ایستگاه سینوپتیک یزد طی یک دوره آماری حدود 20 سال (1379-1361) به روش های مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فضایی داده های باد سنجی ( رسم گلباد ) به کمک نرم افزار WRPlot نشان داد که جهت بادهای غالب در دشت یزد اغلب غربی تا شمال غربی (W NW) است و پس از آن بادهای جنوب شرقی (S E) در رتبه بعد قرار می گیرند.از میان داده های باد سنجی مورد استفاده در این تحقیق ، درصد فراوانی حالات آرام با بادناکی کمتر از یک نات (54/0 متر بر ثانیه ) حدود 6/47 درصد بدست آمد.نتایج حاصل از محاسبه و ترسیم گلطوفان یزد ، که براساس سرعت آستانه فرسایش باد ی 5/6 متر بر ثانیه تهیه شد، نشان می دهد که در این دشت بادهای توفان زا بیشتر از جهت شمال غرب می وزند و بادهای قطاع غربی ، غرب تا جنوب غرب ، از فراوانی کمتری برخوردارند، ونقش بادهای جنوب شرقی نیز بسیار کمرنگ است.به استناد گلطوفان های رسم شده ، فراوانی حالات آرام ( سرعت های کمتر از سرعت آستانه فرسایش بادی که در دشت یزد سرعت های کمتر از 5/6 متر بر ثانیه را شامل می شود ) در ایستگاه یزد حدود 97 درصد است. این مسئله نشان می دهد که بادهای طوفان زا و تولید کننده گرد و خاک ، فقط حدود 3درصد از دیده بانی ها را نسبت به کل دفعات دیده بانی شامل می شود. نتایج حاصل از محاسبه و ترسیم گلماسه ایستگاه سینوپتیک یزد نیز ، که براساس سرعت آستانه فرسایش بادی 5/6 متر بر ثانیه صورت گرفت ، نشان می دهد که بادهای شمال غربی (NW) و جنوب غربی (SW) به ترتیب از بیشترین قدرت با توان حمل ماسه بادی برخوردارند و پس از آن بادهای غربی (W) در اولویت قرار می گیرند . بردار برایند یا جهت نمایی حمل ماسه نیز از جنوب غرب تا غرب (SWW) به سمت شمال شرق و شرق (NEE) متغیر است. مقدار زاویه حرکت ماسه نسبت به شمال جغرافیایی (RDD) در حدود 77 درجه و در جهت عقربه های ساعت است.