مقایسه خوشخوراکی گونه های مرتعی و رفتارچرایی بز در مراتع پشتکوه استان یزد

آگاهی از خوشخوراکی گونه ای گیاهی در برآورد تهیه علوفه قابل دسترس دام در هر رویشگاه مرتعی امری ضروری است. به همین منظور، رفتار چرایی بز بومی یزدی در ایستگاه تحقیقات مرتع نیر ، به عنوان الگویی از مراتع استپی در منطقه پشتکوه استان یزد طی سالهای 1379 و 1380 بررسی شد. این پژوهش با بکارگیری 6 راس دام گزینش شده از درون گله ای که با شدت چرای متعادل و با سیستم تناوبی در سه قطعه محصور شده آن ایستگاه تحت مدیریت بود ، صورت پذیرفت. در توقف 15 روزه شد دام در هر یک از قطعات آموزشی ، دو نوبت آمار برداری از خوشخوراکی گونه ها با روش زمان سنجی انجام شد. داده های هر دو چرا در غالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و مجموع دوره های فصل چرای سالانه در چارچوب طرح اسپلیت پلات در زمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نتایج نشان داد که تفاوت ارزش رجحانی گونه های تحت بررسی در تمام دوره های چرا معنی دار است(01/0> p ) . در کل فصل چرای سالهای 1379 و 1380 نیز بین درصد ارزش رجحانی گونه ها اختلاف معنی دار وجود دارد(01/0> p ). در سال بسیار خشک 1379 ، ارزش رجحانی گونه Stipa barbata دربالاترین سطح و، گونه Salsola rigida درمرتبه دوم و گونه Artemisia sieberi در ردیف بعدی قرار می گیرد. با رفع نسبی خشکی در سال 1380 و با حضور گیاهان یک ساله ، ارزش رجحانی این گیاهان در بالاترین سطح قرار می گیرد. در بین گیاهان چند ساله ، ارزش رجحانی گونه Salsola rigida در طول فصل چرا عموما ً بیشتر از گونه Stipa barbata و در بالاترین مرتبه و گونه Artemisia sieberi در ردیف سوم واقع می شوند. بز بومی یزدی در عرصه مورد مطالعه در هر شرایطی بیش از 90 درصد زمان چرای خود را بر روی سه گونه شاخص مذکور و سه گونه گیاهی چند ساله همراه آنها و مجموع گیاهان یکساله موجود در عرصه متمرکز می کند ، به همین دلیل این دام را نمی توان صرفا ً سرشاخه خوار دانست.