بررسی و مقایسه وضعیت تولید و بهره برداری ازمراتع ییلاقی بین عشایر کوچنده اسکان یافته خودجوش و هدایت شده در دشت بکان (فارس )

متداولترین شیوه استفاده از مراتع کشور بهره گیری از علوفه تولیدی مراتع برای دامها به خصوص گوسفند و بز می باشد که به وسیله دامداران عشایری و روستایی مورد استفاده قرار می گیرد شیوه های بهره برداری از مراتع برای چرای دام در قالب سه شیوه کوچندگی ،نیمه کوچندگی ،و روستایی شکل گرفته است هریک از این شیوه ها تاثیرات خاصی بر مراتع می گذارند با افزایش جمعیت دامدار و در مجموع دام کاهش سرانه سطح مراتع و در نتیجه کاهش درآمد آنها از یک طرف و ضعیف تر شدن وضعیت مراتع از طرف دیگر تعادل طبیعی بین دام و مرتع و انسان بهره بردار به هم خرده است در نتیجه این عدم توازن اکنون مراتع عشایری تکافوی نیاز غذایی دام کوچنده را در ییلاق و قشلاق نمی کند و دامداران ناگزیر از بهره برداری از سایر منابع علوفه ای از جمله علوفه دستی ، ته چر پس چر و سر چر در ایام نسبتاً زیادی از سال می باشندطرح ساماندهی عشایر و به تبع ان طرحهای هدایت شده اسکان عشایر از چندین سال پیش با هدف حذف کوچ و سکونت عشایر در یک زیست بوم ثابت و به منظور شرایط بهبود زیستی آنها در ابعاد اجتماعی اقتصادی بهداشتی و فرهنگی به مورد اجرا گذاشته شده است در دشت بکان هفت تشکل اجتماعی عشایر در قالب سه گروه عشایر اسکان یافته خودجوش ،عشایر اسکان یافته هدایت شده و عشایر کوچنده زندگی می کنند نظربه نقش و اهمیت مراتع ییلاقی درتامین علوفه دام های عشایر فوق این تحقیق طی دو سال 1380و1381 انجام گرفت تا وضعیت تولید و بهره برداری از مراتع ییلاقی در حوزه آبخیز دشت بکان به وسیله گروههای بهره بردار مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد به همین منظور بااستفاده از مطالعات انجام شده قبلی و بررسی های صحرایی شاخص های مربوط به تولید و از طریق پرسشنامه و مصاحبه شاخص های مربوط به بهره برداری مورد ارزیابی قرار گرفت سپس اطلاعات به دست امده با استفاده از آزمون های تجزیه واریانس یکطرفه مقایسه میانگین دانکن معنی دار بودن همبستگی بودن بین شاخص ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت نتایج تحقیق حاکی از ان است که نه تنها از نظر تولید و بهره برداری از مراتع بین سه گروه یاد شده و یا به عبارت دیگر بین هفت تشکل اجتماعی در دشت بکان تفاوت معنی داری وجود دارد بلکه بین تشکلهای اجتماعی مشترک در یک گروه عشایری هم این تفاوت وجود دارد بر اساس یافته های این تحقیق می توان ذکر کرد که در منطقه مورد بررسی وضعیت تولید و بهره برداری از مراتع در گروه عشایر اسکان یافته خود جوش به مراتب بهتر ازدو گروه عشایری اسکان یافته هدایت شده و کوچنده می باشد به نظر می رسد دلیل آن کاهش تراکم دام خانوار ، وابستگی تغذیه ای دام به تولیدات فرعی کشاورزی و مدت زمان اسکان در این گروه عشایری باشد .