جداسازی مرز شمالی جنگل‌های خزری با بهره گیری از تصویرهای چند زمانه ماهواره‌ای (بررسی موردی: جنگل‌های چابکسر)

به‌هنگام سازی نقشه‌های توپوگرافی جنگل‌های شمال ایران بر پایه تصویرهای ماهواره‌ای به عنوان یکی از ضرورت‌های بخش اجرا مطرح می‌باشد. از آنجایی که در بسیاری از موارد تشابه بازتاب جنگل و پدیده‌های مجاور آن، جداسازی مرز جنگل را بر روی تصویرهای یک مقطع زمانی مشکل می‌سازد، این پژوهش با هدف بررسی قابلیت تصویرهای ماهواره‌ای چند زمانه در جداسازی مرز شمالی جنگل‌های خزری در منطقه چابکسر گیلان انجام شد. در این منطقه علاوه بر جنگل‌های پهن برگ خزان کننده، توده‌های دست کاشت سوزنی برگ همیشه سبز، باغ‌های چای و مرکبات همیشه سبز و همچنین باغ‌ها و مزرعه‌هایی با گونه‌های خزان کننده، وجود دارند. تصویر سنجنده HRG-SPOT مربوط به تاریخ 18/5/81 از فصل رویش و همچنین تصویر سنجنده TERRA-ASTER تصویربرداری شده در تاریخ 10/12/81 از فصل خزان برای انجام این بررسی تهیه شدند. خطاهای رادیومتری در تصویرها قابل چشم پوشی بودند. تصحیح‌های هندسی ضمن رفع خطای جابجایی ناشی از پستی وبلندی‌ها با بهره گیری از یک مدل رقومی‌ارتفاع دقیق، با دقت بالا انجام شد. دو طبقه جنگل و غیر جنگل برای انجام این بررسی تعریف و نمونه‌های آموزشی‌مناسب تعیین و اصلاح شدند. با بهره گیری ازطبقه‌بندی تصویرهای تک زمانه، چندزمانه و روش‌های سلسله مراتبی و تفسیر رقومی- چشمی‌جداسازی طبقه‌های باغ و جنگل انجام گرفت. به منظور تعیین درستی نقشه‌های بدست آمده از تفسیر وطبقه‌بندی‌ها، یک واقعیت زمینی (مرز جنگل) به طول 5/64 کیلومتر از راه پیمایش (نقشه برداری) با GPS تهیه گشت. درستی (ضریب کاپا) برای طبقه‌بندی تصویر فصل رویشی، طبقه‌بندی تصویر فصل خزان، طبقه‌بندی چند زمانه، روش سلسله مراتبی و تفسیرتلفیقی رقومی_ چشمی‌به ترتیب برابر با 28/0، 43/0، 57/0، 62/0 و71/0 بود. نقشه بدست آمده از طبقه‌بندی تصویر فصل رویشی کمترین و روش تلفیقی رقومی_ چشمی‌ بیشترین درستی را ارائه دادند. با توجه به نتایج به دست آمده می‌توان بیان نمود که به کمک تصویرهای چندزمانه می‌توان با درستی قابل قبولی مرز جنگل را از غیر جنگل جدا نمود. لذا پیشنهاد می‌شود که در فرآیند به‌هنگام سازی نقشه‌های توپوگرافی جنگل‌های شمال ایران در چنین منطقه‌هایی، از تصویرهای فصل خزان به همراه تصویرهای فصل رویشی بهره گیری شود.