تأثیر بارندگی بر تغییرات پوشش تاجی و تولید گیاهان مرتعی در پلور

نویسندگان

چکیده

قسمت اعظم مراتع کشور ما در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد. نوسان و تغییر سال به سال بارندگی از عوامل عمده‌ای است که پوشش گیاهی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در سال‌های خشک که بارندگی کاهش می‌یابد، مراتع طبیعی صدمه می بینند، از پوشش و تولید آن کاسته می‌شود. کاهش تولید علوفه موجب فشار بیشتر به ‌مرتع خواهد شد. این بررسی با هدف تأثیر کاهش بارندگی بر پوشش و تولید گیاهان مرتعی در‏ قرق پلور به مدت10 سال انجام شد. هرساله درصد پوشش تاجی گیاهان در داخل کوادرات‏های ثابت و تولید در پلات‌های تصادفی اندازه‌گیری شد. آمار بارندگی از ایستگاه‌های مجاور جمع‌آوری شد. با کاهش محسوس در بارندگی فصلی از سال‌های اول بررسی، یک دوره خشک شروع شد که تا سال 80 ادامه یافت و سال 79 خشک‌ترین سال این دوره بود. نتایج نشان داد که گونه‌های گیاهی اغلب به نوسانات بارندگی واکنش نشان می‌دهند. در سال‌های خشک پوشش و تولید گیاهان کاهش یافت و بین بارندگی و پوشش تاجی بیشتر گونه‏ها همبستگی معنی‌دار مشاهده شد. کل پوشش تاجی گونه‌ها در سال مرطوب حدود 2 برابر خشک‌ترین سال بود. تولید علوفه نیز تحت تأثیر نوسان بارندگی قرار داشت و همبستگی بین آنها در برخی از گونه‏ها از نظر آماری معنی‏دار بود. با این‌حال واکنش پوشش و تولید به کاهش بارندگی در گونه‌های مختلف متفاوت بود. در مجموع بارندگی فصل رویش، پوشش و تولید گونه‌ها را بیشتر تحت تأثیر قرار داد، و امکان پیش‌بینی تغییرات حاصل در پوشش و تولید گیاهان، با استفاده از بارندگی این دوره وجود داشت. کل تولید علوفه در سال‌های مرطوب حدود 5/2 برابر خشک‌ترین سال بود. این رقم در گندمیان حدود 2 برابر و در فورب‌ها حدود 5 برابر شد.

کلیدواژه‌ها