ویژگی‌های رسوب‌شناسی رسوبات سیلاب واریزه‌ای و مقایسه آن با مناطق منشا در حوزه آبخیز زیارت گرگان

سیلاب واریزه‌ای از جمله پدیده‌هایی است که در حوزه‌های آبخیز اتفاق می افتد و نقش مهمی در رسوبدهی حوزه‌ها دارد و خساراتی نیز به بار می آورد. در بسیاری از موارد اغلب کارشناسان این پدیده را با پدیده سیل اشتباه می‌گیرند و به همین دلیل در مدیریت وکنترل این پدیده دچار اشتباه می‌شوند. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این پدیده با سیل رفتار رسوب شناسی متفاوت این دو پدیده است. منشا یابی رسوبات حاوی این جریان در انتخاب گزینه‌های مناسب و روش های کنترل ومدیریت آن اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق که در حوزه آبخیز تول بنه در جنوب گرگان در استان گلستان انجام گرفته، واقعه سیلاب واریزه‌ای در مرداد 1378 که پس از یک بارندگی شدید در این حوضه اتفاق افتاد، بررسی و تحلیل رسوب شناسی شد .به این منظور 12 نمونه از رسوبات به جامانده از این واقعه در روز پس از وقوع جریان جمع آوری و آزمایش دانه‌بندی به روش تر شد. همچنین با توجه به شواهد صحرایی مبنی بر منشا این جریان از زیر حوضه تول بنه و از لغزش های کناری آبراهه اصلی این زیر حوزه، 7 مقطع در محدوده برداشت رسوبات انتخاب ودر هر مقطع دو نمونه از دیواره راست وچپ برداشت و آزمایش دانه‌بندی شد. سپس برای هر یک از نمونه‌ها شاخص‌های رسوب شناسی مانند شاخص کرومباین وشاخص تقارن تعیین شد. میانگین شاخص کرومباین در نمونه‌های رسوبات 86/0 و میانگین شاخص جور شدگی 95/0- است. شاخص تقارن منفی نشان دهنده جور شدگی بیشتر در قسمت ذرات ریز نمودار دانه‌بندی است. کلیه شاخص‌های محاسبه شده حاکی از جورشدگی بسیار بد ذرات رسوب جریان اتفاق افتاده و تفاوت آن با سیل است. میانگین ضریب تراسک رسوبات 6/7 و کمترین مقدار آن 6/3 بود. با توجه به بررسی های انجام شده و شواهد موجود مبنی بر منشا گرفتن رسوبات از زیر حوزه تول بنه نسبت به نمونه برداری از رخساره فرسایش آبراهه‌ای در این زیر حوضه اقدام شد و آزمایش های دانه‌بندی برروی این نمونه‌ها نیز انجام گرفت. نتایج حاصل از این دو آزمایش مقایسه و تجزیه و تحلیل شد. نتایج مقایسه نمونه‌های رسوب دو منطقه نشان داد که از نظر آماری تفاوت معنی داری در شاخص‌های رسوب شناسی بین این دو منطقه وجود ندارد.