برآورد و مقایسه پتانسیل رسوبدهی فرسایش بادی و آبی با استفاده از مدل‌های IRIFR.E.A 1 و MPSIAC2 در مناطق نیمه‌خشک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نعمت‌آباد بیجار)

نویسندگان

چکیده

تأثیر همزمان فرسایش آبی و بادی در رسوب‌زایی حوزه آبخیز مورد نظر و نیز لزوم بررسی و مقایسه پتانسیل رسوبدهی فرسایش آبی و بادی وهمچنین تعیین کارامد بودن مدل تجربی اریفر در برآورد مقدار فرسایش بادی ازجمله اهداف اصلی این تحقیق است. دراین تحقیق نقشه واحدهای کاری (به روش احمدی – اختصاصی) تهیه ، سپس مقدار فرسایش آبی و بادی بر اساس مدل‌های تجربی پسیاک اصلاح شده واریفر درهریک از واحدهای کاری تعیین شد. همچنین نقشه حساسیت اراضی به فرسایش آبی و بادی با استفاده از مدل‌های پسیاک و اریفر تهیه شد و پتانسیل رسوبدهی نیز با استفاده از رابطه بین درجه رسوبدهی و تولید رسوب به‌دست آمد. بر اساس تحقیق به عمل آمده، با توجه به شرایط ادافیکی و اقلیمی‌حوزه موردبررسی، مشخص شد شاخص‌های تعریف شده برای عواملی همچون رطوبت خاک و مدیریت استفاده زمین به منظور ارزیابی مقدار فرسایش بادی اشکالاتی دارد ودرصورتی که مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد، مدل اریفر درمناطق مشابه حوزه مطالعاتی کارآمد است، نیز مشخص شد مدل پسیاک اصلاح شده با توجه به اندازه‌گیری‌های مستقیم رسوب در حوزه مطالعاتی که همزمان با این تحقیق انجام گرفت، برآورد نزدیک به واقعیت ازمقدار فرسایش آبی ارائه می‌کند. نتایج حاصله بیانگر این حقیقت است که مدل اریفر از لحاظ کمی‌و کیفی دقت مناسبی دارد و به لحاظ کمی‌فرسایش بادی 6/22درصد و فرسایش آبی 4/77درصددر کاهش حاصلخیزی اراضی حوزه موثر است.مقدار کل رسوب حوزه مطالعاتی 7/9 تن در هکتار در سال است که 2/2 تن در هکتار توسط فرسایش بادی و 5/7 تن در هکتار توسط فرسایش آبی صورت می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها