تاثیر شدت‌‌های چرای دام بر ترکیب پوشش گیاهی، رطوبت، مقاومت مکانیکی و نفوذپذیری خاک

نویسندگان

چکیده

در این تحقیق اثر شدت‌‌های چرا در شرایط مختلف مرجع (بدون چرا)، کلید (چرای متوسط) و بحرانی (چرای شدید) بر ترکیب گیاهی، مقاومت مکانیکی، نفوذپذیری و رطوبت خاک طی دو سال متوالی 1383 و 1384 در منطقه ساوجبلاغ اندازه‌گیری شد. اطلاعات حاصل از طرح به صورت کرت‌‌های دو بار خردشده در قالب بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد، که در آن مناطق مورد مطالعه به کرت‌‌های اصلی، زمان نمونه‌گیری به کرت‌‌های خردشده و عمق نمونه‌گیری به کرت‌های دو بار خردشده اختصاص یافتند. در قالب طرح آماری تجزیه و تحلیل داده‌‌ها با نرم‌افزار Spss (نسخه 12) انجام شد و در صورت معنی‌دار بودن اختلاف بین تیمار‌ها، برای مقایسه میانگین‌ها و گروه‌بندی از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که مقاومت مکانیکی درعمق30-15 سانتیمتر نسبت به 15-0 به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. مقاومت مکانیکی در انتهای دوره چرا نسبت به ابتدای دوره چرایی افزایش یافت. رطوبت خاک از منطقه مرجع به منطقه بحرانی کاهش یافت و این کاهش با گذشت زمان ادامه یافت و رطوبت خاک در عمق دوم به‌طور معنی‌داری نسبت به عمق اول بیشتر بود. نفوذپذیری در ابتدای دوره چرا بیشتر از انتهای دوره چرا و مقدار آن در منطقه بحرانی کمتر و بین سه منطقه دارای اختلاف معنی‌داری بود. مقادیر نفوذپذیری به ترتیب در مناطق مرجع، کلید و بحرانی 7/3،2/3 و3/2 میلیمتر در دقیقه تعیین شد. ترکیب پوشش گیاهی با افزایش شدت چرا تغییر عمده‌ای کرد، به‌طوری‌که با افزایش شدت چرا گندمیان و بوته‌ای‌ها به ترتیب 7/43 و8/51 درصد کاهش و پهن‌برگان علفی 5/26 درصد افزایش یافتند. در منطقه بحرانی بیشترین پوشش گیاهی مربوط به پهن‌برگان علفی شامل گیا‌هان مهاجم و سمی‌Peganum harmala و persica Rosa، Ceratocarpus sp. بود، که نشان‌دهنده سیر قهقرایی در اثر چرای مداوم و بیش از ظرفیت مرتع است.

کلیدواژه‌ها