آنالیز منطقه‌ای شدت خشکسالی هیدرولوژیکی درحوزه‌های آبخیز استان تهران

نویسنده

چکیده

تجزیه و تحلیل خشکسالی در پروژه‌های تامین آب از اهمیت زیادی برخوردار است. در تحلیل منطقه‌ای خشکسالی هیدرولوژیکی، با برقراری ارتباط میان ویژگی‌های حوزه‌های آبخیز و شاخص‌های جریان، می‌توان شدت خشکسالی را برآورد کرد. در این تحقیق در 12 زیرحوزه واقع در استان تهران ابتدا آنالیز فراوانی شدت خشکسالی هیدرولوژیکی با توزیع نرمال انجام گرفت . از طرف دیگر، با استفاده از 19 متغیر حاصل از ویژگی‌های فیزیوگرافی، اقلیمی و زمین‌شناسی، تجزیه و تحلیل عاملی صورت گرفت و چهار عامل مساحت، بارش متوسط سالیانه، متوسط وزنی نفوذپذیری خیلی کم و شیب متوسط حوزه به‌عنوان عوامل موثر شناسایی شد. در تعیین مناطق همگن از روش تجزیه خوشه‌ای استفاده شد که منجر به شناسایی دو گروه همگن شد. برای برآورد شدت خشکسالی هیدرولوژیکی، از تئوری ران (Theory Run) استفاده شد. به‌منظور تعیین رابطه بین شدت خشکسالی با دوره بازگشت 10 سال و تداوم 4 ماه با خصوصیات حوزه‌ها ، رگرسیون چند متغیره مورد استفاده قرار گرفت و مناسب‌ترین مدل برای هر منطقه به‌دست آمد. در نهایت، به‌منظور مقایسه و ارزیابی صحت و کارایی مدل‌های منطقه‌ای اطلاعات سه ایستگاه شاهد مورد استفاده قرار گرفت و شدت خشکسالی بر اساس مدل‌های منطقه‌ای با مقادیر متکی بر ایستگاه‌های شاهد مقایسه شد. نتایج نشان داد که در منطقه مورد مطالعه مدل‌های حاکم در مناطق همگن دقت بیشتری نسبت به مدل‌های کل منطقه دارد و عامل مساحت شدت خشکسالی را با دقت مناسب برآورد می‌کند.