پهنه‌بندی سیل با به‌کارگیری نرم‌افزار HEC-RAS در دشت سیلابی سیلاخور بروجرد

نویسنده

چکیده

سیل، یکی از پدیده‌های پیچیده و مخرب طبیعی است که هر ساله خسارات فراوانی را به‌دنبال دارد. سیلابدشت‌ها و مناطق مجاور رودخانه‌ها، که بیشتر فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در آنها صورت می گیرد، پیوسته در معرض خطر سیل قرار دارند و ضروری است که در این‌گونه مناطق، محل‌های سیل‌گیر در دوره بازگشت‌های مختلف در نقشه پهنه‌بندی سیل مشخص شود. این نقشه می‌تواند به‌عنوان ابزاری مناسب و قانونی برای تعیین راهبردهای توسعه و کاهش خسارات سیل به‌کار گرفته شود. در این تحقیق، مناطق سیل گیر دشت سیلابی سیلاخور بروجرد در دوره بازگشتهای مختلف، تهیه شده است. ابتدا آمار و اطلاعات هیدرولوژیکی نظیر بارندگی و دبی از سازمان‌های مختلف، جمع‌آوری شد. سپس به تجزیه و تحلیل، بازسازی و تکمیل آنها پرداخته شد. همچنین هیدروگراف واحد طبیعی حوزه و زیرحوزه‌ها، تعیین شد. در فواصل مختلفی از رودخانه، در مجموع 262 مقطع عرضی برداشت شد. مشخصات رودخانه و دشت سیلابی (نظیر وضعیت بستر و کناره‌های رودخانه، وجود یا عدم وجود پوشش گیاهی)، مشخصات سازه‌های مختلف مسیر رودخانه نظیر پل‌ها، یادداشت گردید. در شاخه‌ها و بازه‌های مختلف رودخانه، روندیابی سیل به روش ماسکینگام-کانژ صورت گرفت. در نهایت با به‌کارگیری نرم افزار HEC-RAS، نقشه پهنه‌های سیل گیر با مقیاس 1:50000، پروفیل سطح آب و مشخصات جریان در بازه‌ها و دوره بازگشت‌های مختلف، استخراج شد. پس از تهیه نقشه پهنه‌های سیل گیر، در نقاط بحرانی و مشخصی و به روش‌های مختلف، دقت و صحت این نقشه‌ها، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد درصورت درنظر گرفتن محدودیت‌های نرم افزار مذکور (ثابت در نظر گرفتن دبی در بالادست و پایین‌دست بازه یا رودخانه) و رفع محدودیت‌های آن با روش‌های مختلف (روندیابی سیل و کوتاه گرفتن طول بازه‌ها)، نقشه‌های حاصل از دقت و صحت خوبی برخوردار خواهند بود.