بررسی تاثیرات قطر ریشه و دفعات تیغ‌زنی بر میزان شیره‌دهی

نویسندگان

چکیده

آنغوزه (Ferula assa- foetida L.) متعلق به شاخه پیدازادان، زیر شاخه نهاندانگان، رده دو لپه‌ای‌ها، راسته جدا گلبرگان و تیره چتریان است. این گیاه یک پایه و مونوکارپیک می‌باشد، به‌طوری‌که در طول رویش فقط یک‌بار، گل می‌دهد و سپس دورة رویشی آن خاتمه می‌یابد. ریشه این گیاه شیره‌ای را در خود ساخته و ذخیره می‌کند که با تیغ زدن مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. این پژوهش در مراتع آنغوزه منطقه خمروت شهرستان زرند واقع در شمال غرب کرمان به‌منظور تعیین رابطه بین قطر ریشه و میزان شیره‌دهی آن و همچنین مطالعه تأثیر دفعات مختلف تیغ‌زنی ریشه بر میزان استحصال شیره در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد قطر ریشه برمیزان شیره استحصال شده در سطح احتمال 1/0 درصد معنی‌دار است. با افزایش قطر ریشه، میزان شیره استحصال‌شده نیز افزایش یافت، به‌‌طوری‌که میانگین شیره‌دهی هر بوته 34/43، 62/48، 26/55، 54/62، 38/72 و 90/85 گرم به ترتیب برای ریشه‌های دارای قطرهای 5-4، 6-5، 7-6، 8-7، ‌9-8 و 10-9 سانتی‌متر بود. همچنین نتایج تجزیه واریانس اثر دفعات تیغ‌زنی بر میزان شیره استحصال‌شده نشان می‌دهد که مقدار شیره استحصال‌شده، در سطح احتمال 1/0 درصد به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر دفعات تیغ‌زنی قرار می‌گیرد. مقدار شیره تا تیغ‌زنی مرتبه نهم افزایش و پس از آن به‌طور معنی‌داری تا تیغ‌زنی مرحلة 14 کاهش می‌یابد. توصیه می‌شود ریشه‌های قطورتر (به قطر 6 تا 10 سانتی‌متر) تیغ زده شوند و بقیه برای تولید بذر در مراتع باقی بمانند. همچنین عملکرد تولید شیره تا تیغ‌زنی مرتبه دهم اقتصادی است و به گیاهان مراتع نیز صدمه وارد نمی‌کند.

کلیدواژه‌ها