دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Investigating the erosion in the geomorphologic facies and its relationship with drainage densityبررسی فرسایش در رخسارههای ژئومرفولوژی و ارتباط آن با تراکم زهکشی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سرولایت)27829FAحسناحمدیعطاءا...کلارستاقیناصرمشهدیJournal Article19700101Soil erosion prediction, qualitatively and quantitatively, is very important to watershed managers and decision-makers. In this paper BLM method is used to evaluate erosion qualitatively. Since BLM is also used in PSIAC and MPSIAC methods to evaluate eighth and ninth factors, using this method should be in combination with geomorphology methods. Also, relationship between erosion and drainage density was studied using regression analysis. Sarvelayat Drainage Basin is located on the north of Sabzevar-Mashhad road, with an area of about 35,300 hectares. Base maps of the slope, aspect, altitude, lithology were prepared and aerial photos were interpred, geomorphology facieses were developed. The results show a correspondence between of BLM and Geomorphology methods in studying geomorphology facieses. Furthermore, in the BLM method drainage pattern factor is very complicated to be ranked by experts. To remove this difficulty, in this paper, statistical test of relation between erosion and drainage density in geomorphology facieses was accomplished. The findings of the study indicate that there is a significant positive correlation (99%) between two variables.برآورد میزان فرسایش خاک از لحاظ کیفی و کمی در یک حوزه آبخیز اهمیت بالایی دارد. در این مقاله از روش BLM برای ارزیابی کیفی فرسایش استفاده شده است. از آنجایی که از روش BLM نیز در روشهای PSIAC وMPSIAC بهمنظور ارزیابی عاملهای هشتم و نهم استفاده میشود لازم است تا این روش بهمراه روش ژئومرفولوژی ارزیابی گردد. بدین منظور حوزه آبخیز سرولایت در شمال جاده سبزوار – مشهد با مساحتی حدود35300 هکتار در نظر گرفته شد. در این منطقه پس از تهیه نقشههای پایه شیب، جهت، ارتفاع، سنگ شناسی و تفسیر عکسهای هوایی، نقشه رخسارههای ژئومرفولوژی تهیه گردید. نتایج بکارگیری روش BLM در رخسارههای ژئومرفولوژی نشان داد که بین نتایج بدست آمده از روش BLM و روش ژئومرفولوژی هماهنگی قابل قبولی وجود دارد و رخسارههای ژئومرفولوژی میتوانند به عنوان واحدهایی برای برآورد فرسایش از روش BLM بکار روند. همچنین با توجه بهاینکه در روش BLM عامل فرم آبراههها یکی از عاملهای پیچیده است که امتیازدهی آن توسط کارشناس بسیار مشکل میباشد در این بررسی بجای عامل بالا، عامل تراکم زهکشی در هر رخساره ژئومرفولوژی مشخص شد. سپس ارتباط آن با فرسایش تعیین شد. آزمون تحلیل رگرسیونی ارتباط بین فرسایش و تراکم زهکشی در رخسارههای ژئومرفولوژی بیانگر وجود رابطه مثبت و معنی دار در سطح اطمینان 99% میباشد. در نتیجه پیشنهاد میشود، بجای استفاده از عامل شکل آبراههها از تراکم زهکشی و تقسیم بندی مربوط به آن استفاده شود تا انجام آن برای کارشناس آسانتر باشد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321The survey of avalanche- pron regions for determining the effective factorsبررسی مناطق بهمنخیز و تعیین عاملهای مؤثر در ایجاد بهمن27830FAنسیمآرمانعلیسلاجقهJournal Article19700101The word?AVALANCHE? means a suddenly and quick movement of a huge mass composed of different materials along with ice and snowmass, so that in mountains and snow areas of Iran like western hights of Kordestan, not only causes destruction landforming, gardens, erosion of soil, increasing of sediment, but also a lot of people are annually killed because of avalanches . In order to investigate the effective factors in generating avalanche and its relationship with erosion and sediment of the basin, this researche was conducted to find out the effect of parameters including topography, geology, geomorphology, climate, snow sample, pedology, plant cover, sediment and erosion with related maps. The parameters affecting avalanche were deivided into the fallowing categories which were studies using MSTAT-C software and the appropriate statistical tests were applied to data. The Results showed the important edaphical factors such as topography, pedology, plant cover, geomorphology, geology and climatological parameters such as snowfall depth (cm), wind velocity (m/s), total montly precipitation, maximum montly temperature, sunny hours, montly evaporation (mm). In case of topographic factors, passage area, general gradient and maximum high are the most effective factors respectively. In order to investigate the relationship between avalanche and erosion and topography on the basin, a T-test analysis was conducted and results showed that the occurance of avalanche is directly connected to the increase in the basin sediment.بهمن، یعنی حرکت تند و ناگهانی حجم عظیمی از مواد مختلف همراه با توده برف و یخ، بهطوریکه در مناطق کوهستانی و برفگیر ایران مانند ارتفاعهای غربی کردستان نه تنها باعث تخریب اراضی کشاورزی و باغها، فرسایش خاک دامنهها و افزایش رسوبدهی حوضه میشود بلکه سالانه جان عدهای بر اثر سقوط بهمن از دست میرود. این پژوهش بهمنظور شناسایی عاملهای مؤثر در ایجاد بهمن در حوضه آبخیز شیان و توریور واقع در استان کردستان به عمل آمده است، برای دستیابی به هدف پژوهش ضمن تهیه نقشه گذرگاههای بهمن و آمار و اطلاعات، عاملهای توپوگرافی، زمینشناسی، جمعآوری ژئومرفولوژی، هوا و اقلیم، برفسنجی، خاکشناسی، پوشش گیاهی و فرسایش و رسوب همراه با تهیه نقشههای مربوط جمعآوری شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده با استفاده از روشهای آماری مانند ماتریس همبستگی (نرمافزار MSTAT-C) نشان میدهد که عاملهای زمینی اصلی مؤثر در ایجاد بهمن عبارتند از عاملهای توپوگرافی، خاکشناسی، پوشش گیاهی، ژئومرفولوژی و زمینشناسی و عاملهای اقلیمشناسی نیز به ترتیب عبارتند از بارش ماهیانه برف (cm)، سرعت باد (m/s)، بارش کل ماهیانه، دمای بیشینه ماهیانه (°C)، ساعتهای آفتابی و تبخیر ماهیانه (mm). در بین عاملهای توپوگرافی، سطح گذرگاه، درصد شیب عمومی و ارتفاع به ترتیب اولویت در ایجاد بهمن مؤثرند. همچنین به منظور بررسی رابطه رخداد بهمن و فرسایش و رسوب، با استفاده از آزمون جفتی (T-test) معلوم شد بین میانگین دادهها اختلاف معنیدار است که تجزیه و تحلیل یاد شده بیانگر این واقعیت است که سقوط بهمن در حوضههای کوهستانی بهمنخیز با فرسایش خاک و افزایش رسوبدهی رابطه مستقیمی دارد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Preparing Digtal Maps of Some Soil Chemical Properties Using Satellite Data of landsat ETM+تهیه نقشههای رقومی برخی از ویژگیهای شیمیایی خاک با استفاده از27831FAمرتضیاکبریکوشیارمختاریسعیدپورمنافیJournal Article19700101The images taken by the TM Landsat 7 since September 2001 were used to prepare digital maps of certain soil chemical properties in northwestern Isfahan area. Geometric and Radiometric corrections were made on the images and then the images were recorded with 0.58 pixel accuracy. The images underwent processing, including image enhancement and PCA. Total 77 samples were collected randomly from the soil surface and analyzed in laboratory. Salinity, acidity, lime content and alkalinity were measured for each sample. Overlaying soil sample map on satellite image, the digital number (DN) of each sample point was extracted. Correlation and regression coefficients between DN and measured parameters were then estimated. The results showed no significant correlation between DN and Soil parameters. It was also showed that the correlation coefficients are higher for ETM+ 4, ETM+ 7 and ETM+ 1. It was clear that we cannot fit a regression model to the parameters that may be able to help us prepare soil map from satellite images. Therefore, it is suggested to use supervised classification methods to prepare soil maps.برای تهیه نقشههای رقومی برخی از ویژگیهای شیمیایی خاک، دادههای ماهوارهای سنجندة ایی تی ام ETM+ ماهواره لندست 7 مربوط به شهریور 1380 از منطقه شمال غربی شهرستان اصفهان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تصحیحهای هندسی ورادیومتریک، رادیومتریک، بر روی تصاویر انجام گرفت و تصاویر با دقت 58/0 پیکسل به ثبت رسیدند. پردازشهایی مانند بارزسازی تصاویر و تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA)بر روی این دادهها اعمال شدند. 77 نمونه از خاک سطحی بهصورت نمونهبرداری تصادفی طبقهبندی شده تهیه و مورد تجزیه آزمایشگاهی قرار گرفتند. شاخصها شوری(ECe)، اسیدیته، آهک و قلیائیت نمونهها تعیین شدند. با قرار دادن لایهبرداری نقطهای نمونهها بر روی تصاویر ماهوارهای، درجههای روشنایی پیکسلهای مربوطة نقاط نمونهبرداری استخراج شدند. روابط همبستگی و رگرسیونی میان درجههای روشنایی و شاخصها اندازهگیری شده مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان میدهد که ضریبهای همبستگی بین متفیرها بسیار پائین است. بهطوریکه ضریبهای همبستگی برای باندهای ETM+4 ،ETM+7 وETM+1 نسبت به دیگر باندها بیشتر بوده است. ضریبهای رگرسیونی در مورد اسیدیته خاکهای سطحی، معادل 50 درصد بدست آمد. لذا برازش مدل رگرسیونی مناسب بین متغیرها وجود نداشت که بتوان با اعمال آن بر تصویر، نقشههایی از متغیرهای خاک از راهاین مدل تهیه نمود. لذا نقشهها از روش طبقهبندی نظارت شده تهیه شد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Simulation of runoff, sediment and soil erosion by EUROSEM model in Tange-Ravagh sub basin, South Karun watershed, Kohkeiluieh-Boyer Ahmad Provinceشبیهسازی رواناب، رسوب و فرسایش خاک با استفاده از مدل Eurosem در زیرحوزه تنگ رواق واقع در استان کهکیلویه و بویر احمد27832FAاحمدجلالیانمحسنحمیدپوربهزادقربانیشمسا...ایوبیJournal Article19700101To perform soil and water conservation programs in watersheds, a model is required to predict runoff, sediment and soil erosion spatially and temporally. This research was conducted in order to evaluate EUROSEM model in estimating runoff and soil loss in Tangh-Ravagh sub-basin of south Karun watershed. The study area covered 1 ha, was divided into nine units according to EUOSEM users guide manual. Soil and plant cover parameters and geometrical characteristics of the sub-basin were collected and measured, then parameterization, calibration and validation processes were done in 7 separate events. The calibration of hydrograph was performed by decreasing saturated hydraulic conductivity and capillary drive and increasing soil moisture. The calibration of sedigraph was done by decreasing detachability of soil particles and increasing Manninmg’s n and soil cohesion. Validation results showed that EUROSEM model provides a good simulation of the total runoff, total soil loss and peak runoff discharge, but it could not simulate well the time of runoff, time to peak discharge and the peak of sediment discharge. Comparisons of measured capillary drive and soil cohesion in the study area based on the values provided by EUROSEM manual, showed significant differences. Therefore, the tables are not recommended to be used in evaluating these parameters that should be adjusted locally.برای انجام کارهای حفاظتی در حوزههای آبخیز، استفاده از مدلی که توانائی برآورد رواناب، فرسایش و رسوب را در زمانها و مکانهای معین داشته باشد، ضروری به نظر میرسد. هدف از انجام این پژوهش بررسی کارائی مدل EUROSEM در شبیهسازی فرسایش، رسوب و رواناب در زیرحوزه تنگ رواق از حوزه آبخیز کارون جنوبی میباشد. منطقه مورد بررسی با مساحت 1 هکتار به 9 واحد کاری همگون تقسیم شده و سپس در هر واحد، شاخصهای مختلف خاک، پوشش گیاهی و ویژگیهای هندسی زمین اندازهگیری و جمعآوری شد. عمل واسنجی و اعتبار سنجی مدل روی شاخصهای ورودی در 7 رخداد مختلف بارندگی صورت گرفت. بهترین واسنجی رواناب با کاهش هدایت هیدرولیکی و حرکت موئینگی و افزایش رطوبت اولیه و بهترین واسنجی منحنی رسوب-زمان با کاهش جداپذیری ذرات خاک با باران و افزایش ضریب زبری مانینگ و چسبندگی خاک صورت گرفت. نتایج اعتبار سنجی مدل نشان داد که مدل قادر است میزان کل رواناب، فرسایش و دبی اوج رواناب و رسوب را به خوبی شبیهسازی نماید. ولی در شبیهسازی زمان شروع رواناب، زمان رسیدن به دبی اوج رواناب و رسوب و دبی اوج رسوب موفق نیست. مدل همچنین در شبیهسازی رگبارهائی که دارای بیش از دو پالس بلند بارندگی هستند، موفق عمل نمیکند. مدل زمانی فرسایش خاک را به خوبی شبیهسازی مینماید که منحنی رواناب-زمان، آن رخداد را خوب شبیهسازی کرده باشد. مقایسه میزان اندازهگیری شده شاخصهای حرکت موئینگی و چسبندگی خاک در زیر حوزه مورد بررسی با میزان پیشنهاد شده در جداول راهنمای کاربران مدل EUROSEM، نشان داد که تفاوت معنیداری بین آنها وجود دارد. بنابراین جداول مزبور جهت تعیین شاخصهای نامبرده توصیه نمیشود و باید با توجه به شرایط محلی و ویژگیهای خاکها، تعدیل شوند.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Saline and alkaline soil mapping using ASTER data in the Qazvin plainتهیه نقشه خاکهای تحت تاثیر شوری و قلیائیت با استفاده از دادههای27833FAمارالخدادادیفریدونسرمدیانمحمدصادقعسکریحسینقلیرفاهیعلیاکبرنوروزیاحمدحیدریJournal Article19700101Salinity and alkalinity are two major phenomena leading to soil degradation in semiarid and arid areas. The main aim of this study was to evaluate the capability of ASTER data to provide soil salinity and alkalinity mapping in the selected parts of the Qazvin plain, which is known as an arid area. In this study, spectral classes were provided from sensed data, and with the help of field observation and soil analysis reorganized to have soil salinity and sodicity classes. Finally, soil salinity and sodicity maps were prepared. Soil sampling was implemented using stratified random sampling method, depending on landscape complexity and homogeneity, as well as on the representativity to ASTER data. Furthermore, at least one profile was studied in each soil map unit in order to examine subsoil salinity variation. Field samples from augur and profiles were analyzed in laboratory for Na+ , Ca2+ , Mg2+ cations, as well as soil texture , ECe and pH. We have analyzed additional data such as digital elevation model and slop that may improve the accuracy of classification. In addition, NDVI, SRVI, PVI, SAVI, SI, BI and NDSI indices, and PCA were analyzed. The results indicated that the combination of DEM with them ASTER bands would lead to highest accuracy. This study showed that thermal bands of ASTER increased the classification accuracy, and this illustrated its effective role to classify the soil salinity and sodicity. PCA had almost highest accuracy, among studied processing techniques. The indices had low accuracy in differentiating the saline soils. The optimum index factor had low overall accuracy. The sodicity map was less accurate as compared to the salinity map. The accuracy for moderate sodicity levels was less than the accuracy for low and high sodicity levels.شور و قلیایی شدن خاکها دو فرایند غالب تخریب خاک در مناطق خشک و نیمه خشک میباشد. این پژوهش به منظور ارزیابی قابلیت دادههای ماهواره ASTER در شناسایی و جداکردن خاکهای شور و قلیایی با استفاده از بررسیهای صحرایی و نتایج آزمایشگاهی خاکها، در دشت قزوین صورت گرفت. در این پژوهش ابتدا کلاسهای طیفی منطقه مورد بررسی در تصویر استخراج و سپس با کمک اطلاعات جانبی و بررسیهای صحرایی به کلاسهای شوری و قلیائیت تبدیل و در نهایت نقشههای EC و SAR بدست آمدند. نمونهبرداری صحرایی با روش نمونهبرداری طبقهبندی شده تصادفی انجام گرفت. با استفاده از نقشه خاک موجود، در هر واحد نقشه خاک دستکم یک پروفیل به منظور بررسی تغییرات عمقی شوری و قلیائیت مورد بررسی قرار گرفت. شاخصهای هدایت الکتریکی،pH ، Na+،Mg2+ ،Ca2+ و بافت در نمونههای خاک اندازهگیری شد. از اطلاعات کمکی مانند نقشه مدل رقومیارتفاع و شیب برای افزایش دقت طبقهبندی استفاده شد. NDVI، SRVI، PVI، SAVI، SI، BI و NDSI بررسی شدند. مولفههای اصلی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد تلفیق مدل رقومیارتفاع و همه باندهای سنجنده دارای بالاترین درستی بود. از طرفی مشاهده شد باندهای گرمایی دقت طبقهبندی را افزایش داد که تایید کننده نقش موثر این باندها در طبقهبندی خاکهای شور و سدیمیاست. در بین روشهای پردازش تصاویر بررسی شده PCA دارای درستی بالایی بود. شاخصها دارای درستی پایینی در جداسازی خاکهای شور بودند. شاخص مطلوب دارای درستی کلی کمیبود، به نظر میرسد استفاده از همه اطلاعات طیفی و مکانی عامل مهمتری نسبت به استفاده از شاخص مطلوب برای گزینش بهترین ترکیب باندی در منطقه موردبررسی باشد. دقت طبقهبندی نقشه قلیائیت کمتر از نقشه شوری بود و در نقشه قلیائیت دقت طبقهبندی کلاسها با قلیائیت متوسط کمتر از کلاسهای با قلیائیت کم و زیاد بود.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Simulation of SPI Time Series Stochastic Behavior by Using Markov Chain Model for Early Warning of Fars Province Droughtشبیهسازی رفتار احتمالی سری زمانی شاخص بارش استاندارد (SPI) با مدل زنجیره مارکف برای هشدار خشکسالیهای استان فارس27834FAمنصوررجبیحمیدرضامرادیمنوچهرفرجزادهجوادبذرافشانJournal Article19700101The standard precipitation index (SPI) as a selected index was computed based on the same period in 32 years (1343-78) in the time scale of 12 months for 26 stations located inside and outside of Fars Province. In the next stage, drought severity data resulting from SPI method was combined with Markov chain, and a probability transition matrix and steady matrix of region were developed. Ultimately, region long term condition in terms of drought duration and severity was predicted for coming 10 years. The result showed that in probability transition matrix of drought, highest probability was observed in diagonal part of matrix indicating the stability of environmental condition. In probability steady matrix of drought, the percentage of the periods persisting fr long term is similar to the probabily shown by SPI, indicating Markov chine model capability of predicting draoughts and disemminating warnings in advance in Fars Province.شاخص بارش استاندارد (SPI) به عنوان شاخص منتخب به منظور بررسی خشکسالیهای استان فارس, با استفاده از دادههای بارش 26 ایستگاه واقع در داخل و خارج استان با طول دوره آماری مشترک 32 سال (78-1343) در مقیاس زمانی 12 ماهه محاسبه شد. در مرحله بعد با ترکیب مقدار شدت خشکسالی بدست آمده از روش SPI و زنجیره مارکف نسبت به ساخت ماتریس احتمال انتقال و ماتریس ایستایی منطقه اقدام شد. در نهایت وضعیت دراز مدت منطقه از نظر دوام خشکسالیها و نیز طول مدت خشکسالیها در 10 سال آینده پیشبینی شد. نتایج نشان داد که در ماتریس احتمال انتقال خشکسالی بیشترین احتمالات در بخش قطری ماتریس دیده میشود که بیانگر پایداری شرایط محیطی میباشد در ماتریس احتمال ایستایی خشکسالی درصد دورههایی که منطقه در دراز مدت در آن باقی میماند با احتمالاتی که شاخص بارش استاندارد ارائه میدهد هم خوانی دارد که نشاندهنده توانایی مدل زنجیره مارکف برای هشدار خشکسالیهای استان فارس میباشد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Land use optimization for soil erosion decrease and income increase of watershedبهینهسازی کاربری اراضی به منظور کاهش میزان فرسایش و افزایش سوددهی حوزههایآبخیز (بررسی موردی: حوزهآبخیز خارستان فارس)27835FAمحمدشعبانیحسناحمدیداوودنیککامیحسینآذرنیوندمحسنمحسنیسارویJournal Article19700101امروزه چگونگی استفاده از اراضی، عامل بسیار مهمی در ایجاد فرسایش و رسوبدهی حوزههای آبخیز بهشمار میرود. بهدلیل بیتوجهی بهاین مسئله، فرسایش و تولید رسوب در حوزههایآبخیز افزایش یافته و پیامدهای زیادی داشته است. هدف اصلی در این پژوهش تعیین سطح بهینه کاربریهای اراضی به منظور کاهش میزان فرسایش و بالابردن درآمد ساکنان حوزهآبخیز خارستان در شمال غرب شهرستان اقلید واقع در استان فارس میباشد. به منظور انجام این پژوهش، ابتدا نقشه کاربری اراضی منطقه مورد بررسی با استفاده از تعدادی تصویر ماهوارهای لندست سال 2002 تهیه و مقادیر فرسایش کاربریها به کمک مدل تجربی MPSIAC و سود خالص کاربریها از تفاضل درآمد ناخالص و هزینه هر کاربری تعیین شد. پس از مشخصکردن محدودیتها و توابع هدف، با استفاده از مدل برنامهریزی خطی چندمنظوره و روش سیمپلکس، سطح بهینه کاربریهای اراضی در منطقه مشخص شد. بهینهسازی انجام شده بر کاهش اراضی دیم و کشت آبی و افزایش اراضی باغی در منطقه تاکید دارد، بهطوریکه سطح اراضی باغی 1/377 درصد افزایش، سطح اراضی مرتعی بدون تغییر کاربری، سطح اراضی کشت آبی 78/72 درصد کاهش و سطح اراضی کشت دیم 3/80 درصد کاهش یافته است. همچنین نتایج نشان داد که در صورت بهینهسازی کاربری اراضی، میزان فرسایش خاک نسبت به شرایط فعلی به میزان 7/3 درصد کاهش و میزان سوددهی کل حوزه 63/162 درصد نسبت به شرایط قبل از بهینهسازی افزایش مییابد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Study on Changes in Morphometric Characteristics of Bed Materials (Case study: Vaz Watershed, Mazandaran)بررسی تغییرات ویژگیهای ریختسنجی رسوبات بستر در جهت پایاب رودخانه واز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز واز، مازندران)27836FAسیدحمیدرضاصادقیعبدالواحدخالدیدرویشانمهدیوفاخواهلیلاغلامیJournal Article19700101Studying changes in morphometric characteristics of bed materials helps understand and manage hydrological processes governing a watershed system. The present study has been conducted in a 30-kilometer reach of Vaz River in Mazandaran Province to investigate changes in morphometric parameters of bed materials in downstream direction. To achieve the study’s purpose, seven cross sections were selected along the reach. The bed material were then sampled and associated morphometric parameters viz. mean, standard deviation, skewness, kurtosis, mode, , , , gravel, sand, mud, sediment texture, small, medium and large diameters, shape factor, nominal diameter, sphericity, roundness and width ratios were determined and corresponding changes were evaluated in downstream ward. The results of the study verified changes in morphometric characteristics. Besides that, it was understood that different natural reasons and anthropogenic activities have seriously affected the intensity and trend of the changes.بررسی تغییرات ویژگیهای ریختسنجی رسوبات بستر منجر به درک وقایع هیدرولوژیکی حاکم بر یک سامانه آبخیز و مدیریت بهینه آن میشود. این پژوهش در رودخانه واز در استان مازندران به طول 30 کیلومتر با هدف بررسی تغییرات شاخصهای ریختسنجی رسوبات بستر در جهت پایاب انجام گرفت. به همین منظور پس از تعیین هفت مقطع در طول رودخانه واز رسوبات بستر در این مقاطع برداشت و شاخصهای ریختسنجی مربوط بهاین رسوبات شامل میانگین، انحراف معیار، چولگی، کشیدگی، نما،10d, 50d و90d, درصد شن، ماسه و سیلت و رس، بافت رسوبات، اندازههای بزرگ، میانگین و کوچک ذرات، عامل شکل، قطر ظاهری، کروی بودن، گرد شدگی و نسبت پهنشدگی اندازهگیری و محاسبه و تغییرات آنها در جهت پایاب رودخانه بررسی شد. نتایج بدست آمده از پژوهش ضمن تأیید تغییرات ویژگیهای ریختسنجی رسوبات بستر در طول بازه مورد بررسی نشان داد که شرایط مختلف طبیعی و فعالیتهای انسانی در این حوزه شدت و روند تغییرات ویژگیهای دانهبندی و ریختسنجی رسوبات بستر رودخانه را بهطور کامل تحت تأثیر قرار داده است.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Investigating the applicability of Neural Network method for estimating daily suspended sediment yield (Case study: Zard Drainage Basin, Khozestan Province)بررسی کارایی روش شبکه عصبی مصنوعی در تخمین رسوب معلق روزانه27837FAساداتفیضنیاحسینمحمدعسگریمحمدمعظمیJournal Article19700101In this study, to drawn the model of daily suspended sediment yield, simultaneous water and sediment discharge data of Machine Hydrometric Station, which is located on Zard River, Ramhormoz, Iran, were used. For this purpose, after elimination of statistical deficiency and exclusion of deviated data, the data were divided into two parts: 80% of the data were allocated for training and the other 20% of data were used for the examination of neural network. After standardization of the data, by using training data series, neural network with back propagation error algorithm was developed. Furthermore, by using the training data series, regression equation was developed between water and sediment discharges. For evaluating these two methods, the examination data series and the statistical parameters of R2, MAE and RMS were used. The amounts of R2, MAE and RMS for the neural network method are as follows: R2=0.62, MAE=1854 and RMS=3184. The amounts of the mentioned parameters for estimation using regression equation are: R2=0.54, MAE=1934 and RMS=3251. The results have shown that the estimation of suspended sediment yield using neural network model is more accurate in comparison to the regression equation estimates. But for reaching an optimum model, the processes of the data preparation, network architecturing and network training should be performed carefully and accurately. It is concluded that for the estimation of river suspended sediment yield, this model should be considered and used.پدیده فرسایش و جابجایی رسوب یکی از پیچیدهترین مسایل مدیریت حوزه زهکشی رودخانهها میباشد که در بررسیهای طرحهای آبی اهمیت بسیاری دارد. اندازهگیری غلظت رسوب به روشهای متداول بهطور عموم مستلزم صرف وقت و هزینه زیادی بوده و گاهی نیز دارای دقت کافی نمیباشد. یکی از روشهای نوین در حل مسائل مهندسی منابع آب و رودخانه استفاده از روش شبکه عصبی مصنوعی است که با الگوبرداری از شبکه عصبی مغز انسان، ضمن اجرای فرایند آموزش روابط درونی بین دادهها را استخراج کرده و در موقعیتهای دیگر تعمیم میدهد. البته جهت رسیدن به یک مدل مطلوب مراحل آماده سازی دادهها، معماری شبکه، آموزش شبکه و اعتبار سنجی باید به گونه مطلوبی انجام گیرد. در این بررسی از دادههای همزمان دبی آب و دبی رسوب ایستگاه آبسنجی ماشین واقع بر رودخانه زرد شهرستان رامهرمز جهت مدلسازی رسوب معلق روزانه استفاده شد. بهاین منظور بعد از رفع نواقص آماری و حذف دادههای پرت، 80 درصد دادهها جهت آموزش و 20 درصد جهت آزمون شبکه مورد استفاده قرار گرفت. پس از استاندارد کردن دادهها با استفاده از دادههای بسته آموزش، شبکه عصبی با الگوریتم پس انتشار ایجاد شد. همچنین با استفاده از لگاریتم دادههای بسته آموزش رابطه رگرسیونی بین دادههای دبی آب و رسوب برقرار شد. به منظور ارزیابی نتایج این دو روش از دادههای بسته آزمون و از معیارهای RMS، MAE و R2 استفاده شد. نتایج نشان دهنده دقت بالاتر برآوردهای مدل شبکه عصبی (3184=RMS،1854 = MAE و 62/0=R2) در مقایسه با برآوردهای مدل رگرسیونی (3251=RMS، 1934=MAEو54/0=R2) میباشد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Evaluation of the quantitative effects of environmental parameters on occurance of gully erosionارزیابی اثر کمی متغییرهای محیطی در رخداد فرسایش خندقی27838FAقاسممرتضاییفریزهندیحسناحمدیجمالقدوسیساداتفیضنیامحمدجعفریJournal Article19700101This research was conducted in chap chap- Ghomish Abad sub-basin, Zanjanroud basin, located in northwest of Zanjan. 32 gullies in the central part of the region were selected and studied using historical data extracted from aerial photos in 1956,1967 and 2001, and sattelite images in 1990 and 1998 and field observations. The analysis of data related to topography, geology, soil, vegetation, cover, landuse, weather and climatology were obtained from questionaines, sattelite images and aerial photos. Then dataset were incorporated in GIS (ILWIS), R S. The results showed that the content of sodium enhances the dispersion of particles, especially clay particles, in the soil. Higher content of organic carbon stablizes soil particles and limits the gully expansion. The area of forehead catchment as well as daily rainfall (I>12.5mm & 0.5in) have significant relation with longitudinal development of gullies.این پژوهش در حوزه آبخیز چپ چپ- گمیش آباد یکی از زیر حوزههای آبخیز زنجانرود واقع درشمال غرب شهرستان زنجان با گزینش 32 خندق در بخش مرکزی منطقه مورد بررسی و با استفاده از اطلاعات بدست آمده از تفسیر عکسهای هوایی مربوط به سالهای 1335، 1346، 1380 و تصاویر ماهوارهای مربوط به سالهای 1370 و 1377 همراه با عملیات میدانی و بازدید، موقعیت مکانی خندقهای گزینشی انجام شده است. تجزیه و تحلیل دادهها و استخراج نتایج در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) با بکارگیری نرم افزار (ILWIS) و دادههای سنجش از دور ((RS است. بنابر نتایج بدست آمده از این بررسیها با افزایش سطح بالادست پیشانی خندق رشد طولی بیشتر میشود. یون سدیم که باعث انتشار یافتن ذرات ریز بویژه رس در خاک می شود در خندقهایی که گسترش بیشتری دارند, به میزان زیادی وجود دارد هر چه میزان مواد آلی وهوموس خاک بیشتر باشد پایداری خاکدانهها زیادتر و در نهایت گسترش طولی خندق محدودتر میباشد. همچنین در منطقه مورد بررسی بارشهای 24 ساعته با شدت بالاتر از 5/12 میلیمتر معادل 5/0 اینچ بهعنوان یکی از عاملهای موثر در رشد طولی خندق عمل نموده است.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Evaluation of Performance of Empirical Models of Storm Events Sediment Yield of Drainage Basin and Introducing Calibration Coefficientsارزیابی کارایی مدلهای تجربی برآورد رسوب حوزههای آبخیز در زمان سیلابهای منفرد و ارائه ضرائب اصلاحی27839FAجوادوروانیساداتفیضنیاحسناحمدیمحمدجعفریJournal Article19700101Variable and dynamic nature of sediment transport by rivers and spatial and temporal variation of drainage basin sediment yield in general, especially during flood events, can lead to unreal and inaccurate judgments and faulty planning about erosion and sediment yield behavior of the drainage basin. Generally empirical models used to estimate the amount of sediment yield during flood events; however, there is little information on the accuracy and precision of such models. In this research, in order to evaluate the performance of the empirical models used to estimate the flood event sediment yield, at first the concurrent sediment and water discharge of some of the flood events (five events) were recorded on an hourly in the Poledouab hydrometric station located in Gharachay river of Markazi Province in a way that rising and falling limb of hydrographs included. Considering observed data of flood events sediment yield, the accuracy and precision of empirical model's estimations was investigated. The results show that there are two different kinds of estimation in the selected models. Some of them that overestimate the sediment yield include MUSLE model and its modifications, and those underestimating floods event sediment yield include sediment routing model and linear and mean class rating curves with bias correction factor of MVUE. Finally by considering observed value as a basis, the power of empirical equations calibrated for more accurate and precise estimation.ماهیت نامنظم و پراکنده حمل رسوب توسط رودخانهها و به طور کلی تغییرات زمانی و مکانی رسوبدهی حوزههای آبخیز بویژه در دورههای سیلابی در بیشتر موارد منجر به تصمیم گیری ها و قضاوت نادرست و غیرواقعی در مورد رفتار فرسایش و رسوب حوزههای آبخیز میشود. به منظور برآورد رسوبدهی در زمان رخدادهای سیلابی مدلهای تجربی مختلفی ارائه شده است که در زمینه دقت و درستی برآورد این مدلها اطلاعات اندکی وجوددارد. در این پژوهش به منظور ارزیابی کارایی مدلهای مختلف تجربی برآورد رسوب سیلابهای منفرد، اقدام به نمونهبرداری از بار رسوبی رخدادهای سیلابی(5رخداد) در ایستگاه هیدرومتری و رسوب سنجی پل دوآب (رودخانه قره چای استان مرکزی) شد. نمونهبرداری همزمان غلظت و ثبت دبی جریان در رخدادهای سیلابی به گونهای انجام شد که شاخههای نزولی و صعودی هیدروگراف سیلابهای یاد شده را شامل شود . با داشتن میزان مشاهدهای از رسوبدهی رخدادهای سیلابی میزان دقت و درستی مدلها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ارزیابی با شاخصهای مختلف نشان میدهد که به طور کلی مدلهای تجربی ارائه شده دو نوع برآورد متفاوت از خود نشان میدهند, یکدسته از مدلها برآورد بیش از اندازه واقعی داشتهاند که شامل مدل MUSLE و تغییر شکلهای این مدل می باشد و دسته دوم مدلها برآورد زیر اندازه واقعی داشتهاند که مشتمل برمدلهای روندیابی رسوب و منحنیهای سنجه رسوب یک خطی و حد وسط با ضریب درستی MVUE میباشد. درخاتمه به منظور اصلاح برآورد مدلهای مختلف میزان مشاهده ای به عنوان مبنای کار قرار گرفت و توان معادلههای تجربی درستی شد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321The Effects of Cutting Height on Growth of Old Saxaul (Haloxylon aphyllum) Afforestation in Yazd Provinceاثر ارتفاع برش بر رشد درختچههای مسن تاغ در27840FAناصرباغستانیمیبدیJournal Article19700101The determination of proper cutting height on old saxaul (Haloxylon aphyllum) trees is essential for sustainable development of afforestation in desert areas. In fact, the objective of this study was to determine the effect of different cutting levels on life period and growth of sexual trees. The study was carried out in obviously wilted planted saxaul forest, which is located in Ashkezar desert region of Yazd Province. Experiments were performed in a split-plot scheme with main-plots that had 250 and 125 trees per hectare whre sub-plots included three types of cutting heights of 10, 35 and 70 centimeter above ground surface, as well as the control sample (without cutting). Cutting was done on autumn 1994. The 6-year results (1994-2000) showed that the two mentioned densities had no significant effects on diameter and height growth (p?0.05). However, cutting levels had significant effects (p?0.01). The most foliage cover and other usable properties were attained with 35 centimeter cutting height above ground surface.تعیین اثرگذاری برش وگزینش بهینه ارتفاع آن بر رشد درختچههای مسن تاغ(Haloxyllon aphyllum) از جمله نیازهای پژوهشی در حفظ پایدار و تداوم پوشش در عرصههای تاغکاریشده در مناطق بیابانی به شمار میآید. بههمین منظور در آبانماه 1373 محدودهای بهوسعت 3 هکتار در جنگلهای دستکاشت مسن تاغ منطقه اشکذر که آثار پژمردگی در آنها قابل دیدن بود، گزینش و نسبت به برش درختچههای آن برابر برنامه پیشبینی شده در طرح اقدام شد. این پژوهش در قالب طرح آماری کرتهای خردشده با دو تیمار اصلی تراکم موجود و کاهش یافته به نصف و 4 تیمار فرعی برش از سطح زمین (ارتفاع حدود 10 سانتیمتر)، 35 و 70 سانتیمتر و تیمار شاهد(بدون برش) اجرا شد. با گذشت یک سال از برش درختچهها، اندازهگیری میزان رشد قطری و ارتفاعی آنها به همراه گیاهان شاهد آغاز و هر ساله در زمان مشابه تا سال1379 ادامه یافته است. نتایج نشان داد که در سطح تراکم مورد بررسی، میزان رشد قطری و ارتفاعی گیاهان تفاوت معنیداری ندارند ((p<0.05، اما سطوح برش بر آنها اثرهای بسیار معنیداری دارند(p<0.01). در بین تیمارهای آزمایشی برش شده، دستیابی به درختچههای حجیمتر با برش از ارتفاع 35 و 70 سانتیمتری بدست میآید، اما برش 35 سانتیمتری با داشتن برتریهای دیگر بهعنوان شیوه مناسب در این عرصه و مناطق مشابه پیشنهاد میشود.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Effect of edaphical factors on oak sprouting abilityتأثیر عاملهای ادافیک بر جستدهی گونههای بلوط در جنگلهای مریوان27841FAمهدیپورهاشمیمحمدرضامرویمهاجرقوامالدینزاهدیامیریمحمودزبیریپریساپناهیJournal Article19700101This research was carried out in the Doveyse Forest with an area of 660 hectare, located in northern-east of Marivan city, Kurdistan Province, Iran. Totally 103 plots were designed using a systematic random rectangular grid with dimensions of 150m × 300m. Sprouting situation of oaks was studied in the plots. Based on plant ecological groups' map and physiographical factors, site homogeneous units were determined and soil samples were prepared from these units. The effect of the most important edaphical factors (totally 12 factors) were analyzed using PCA in the main aspects. The results showed that the most important factors affecting sprouting of oaks in north aspects are pH and electrical conductivity, and in south aspects PH and potassium content of soil are the factors that play a crucial role.این پژوهش در جنگل دویسه به مساحت 660 هکتار واقع در شمالشرقی شهرستان مریوان در استان کردستان صورت گرفت. عنصر اصلی درختی این جنگل بلوط میباشد که سه گونه از آن بنامهای برو، مازودار و ویول در این جنگل وجود دارند. ابتدا با استفاده از یک شبکه نمونهبرداری مستطیلی شکل به ابعاد 300 *150 متر, 103 قطعه نمونه در منطقه مشخص شد. سپس با در نظر گرفتن عاملهای فیزیوگرافی (ارتفاع از سطح دریا, جهت جغرافیایی و درصد شیب) و نیز نقشه گروههای اکولوژیک گیاهی جنگل, واحدهای همگن رویشگاهی مشخص و 38 نمونه خاک از واحدهای همگن جمعآوری و تجزیه شدند. در نهایت با استفاده از تجزیهوتحلیل مؤلفههای اصلی (PCA) تأثیر تعدادی از مهمترین عاملهای ادافیکی (12 متغیر) بر جستدهی گونههای مختلف بلوط بررسی شد. نتایج نشان داد که در هر دو دامنه شمالی و جنوبی مهمترین عامل تأثیرگذار بر جستدهی بلوطها، pH خاک میباشد بهطوریکه در قسمتهایی از دامنه شمالی که pH خاک در حد خنثی است, بهترین شرایط برای جستدهی بلوطها فراهم میباشد. در دامنه جنوبی نیز افزایش pH خاک و نیز کاهش پتاسیم خاک بمقدار کمتر از 190 قسمت در میلیون، بهترین شرایط را برای جستدهی بلوطها فراهم میسازد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Evaluation of productivity, machine rate, and costs on TAF skidder (case study: In Kheyroudkenar Forest)ارزیابی کارایی، نرخ تولید و هزینه اسکیدر چرخ لاستیکی تاف27842FAمقدادجورغلامیهوشنگسبحانیوحیداعتمادJournal Article19700101Transportation of wood from the cutting areas to the roadside imposes highest expenses in the whole logging operations. This research deals with this matter and studies the production and cost rates of TAF Skidder in cut-to-length system. The study was carried out in Kheyroudkenar Educational and Research Forest Station at Nowshahr, Iran. Using continuous time studies, the effective factors of skidding including winching distances, volume, slope, number of logs and tree species were identified and recorded. Overall, 46 turns were recorded on TAF, and the collected data were analyzed and skidding models were developed. The results showed that the production rates for TAF were 5.93 m³/hr (including delay times) and 8.33 m³/hr (no delays). Production costs were 74,861 and 53,279 Rials/m³, respectively. Studying the changes in each variable while the other variables kept fixed showed that, except the annual utilization of the cost of machinery produces a parablic function, factors have a positive linear relation with cost.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Investication on the Capability of Landsat7 ETM+ data for Standing Volume Estimation of Beech Standsبررسی قابلیت دادههای سنجنده +ETM ماهواره لندست 7 در برآورد موجودی سرپای تودههای راش (مطالعه موردی: جنگلهای سنگده)27843FAرمضانعلیخرمیعلیاصغردرویشصفتمنوچهرنمیرانیانJournal Article19700101In order to investigate the capability of Landsat7 ETM+ data to estimate standing volume of pure beech stands, the data of this sensor dated June 2001 were used. This study was carried out in Farim forests in an area measuring over 2,000 ha. Orthorectification of image was performed using ephemeris data, GCPs and a precise DEM, and its result was verified using roads vector layer. In order to study the relationship between standing volume and multispectral satellite data, ninety five 60m×60m sample plots were selectively established in the forest. Sampling was performed in pure beech stands located on the north-facing slopes. In each plot, DBHs greater than 12.5 cm were measured and the standing volume of trees were determined based on a local tarif table. The position of each plot was also recorded by GPS and a digital map of the sample plots was prepared using these positions. Digital numbers related to each plot were extracted from spectral bands. The resulting RMS error of orthorectification was 0.85 pixel. Desired coincidence between the roads layer of digital topographic maps and the rectified image indicated high precision of the orthorectification. Based on Pearson’s correlation coefficient, data in NIR band and NIR fused with Pan showed the highest correlation, with the standing volume with correlation coefficients of -0.70 and -0.72, respectively. In regression analysis, for infrared band, the highest correlation coefficient with standing volume in simple linear and binominal models were obtained -0.74 and -0.76, respectively, and for fused band 4, these coefficients were -0.77 and -0.80, respectively.به منظور بررسی قابلیت دادههای سنجنده +ETM ماهواره لندست 7 در برآورد موجودی سرپای تودههای راش، دادههای رقومیاین سنجنده مربوط به خرداد 1380 مورد استفاده قرار گرفتند. این پژوهش در استان مازندران و در جنگلهای سنگده تحت پوشش شرکت چوب فریم و در وسعتی بیش از 2000 هکتار انجام شد. تطابق هندسی تصاویر به روش Orthorectification و ارزیابی آنها با استفاده از لایه بُرداری جادهها انجام گرفت. جهت بررسی رابطه بین مشخصة موجودی سرپا و دادههای رقومیدر باندهای طیفی، تعداد 95 قطعة نمونة زمینی به صورت انتخابی و به ابعاد 60×60 متر برداشت شدند. برداشت نمونهها از تودههای راش خالص واقع در دامنههایی با جهت شمالی صورت گرفت. در محل قطعههای نمونه قطر برابر سینة درختان قطورتر از 5/12 سانتی متر اندازهگیری و حجم سرپای درختان بر پایه جدولهای تاریف برآورد شد. همچنین مختصات مراکز قطعههای نمونه با GPS تعیین و بر پایه آنها نقشه رقومیقطعههای نمونه تهیه شد. با استفاده از این نقشه دادههای رقومیمتناظر با قطعههای نمونه از باندهای طیفی استخراج شد. انطباق لایة بُرداری جادهها با مسیرهای متناظر بر روی تصاویر تطابق یافته و خطای 58/0 پیکسل بیانگر تصحیح هندسی مطلوب تصاویر در این پژوهش بود. بررسیهای آماری برای تعیین رابطه بین مشخصه یاد شده با ارزشهای رقومی باندهای طیفی صورت گرفت. بر پایه شاخص همبستگی پیرسن، دادههای باند4 (مادون قرمز نزدیک) و باند 4 ادغام یافته با باند Pan، بیشترین میزان همبستگی را با موجودی سرپا به ترتیب 70/0- r=و 72/0- r=، (P<0.01) نشان دادهاند. در تحلیل رگرسیونی بیشترین میزان ضرایب همبستگی در مدلهای خطی ساده و سهمی با لگاریتم موجودی سرپا برای باند4 به ترتیب برابر با 74/0- =B و 77/0-=r و برای باند 4 ادغام یافته به ترتیب 76/0- و 80/0- کسب شدند.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Optimization of Proden's Six Tree Sampling Methodبهینهسازی روش نمونهبرداری شش درختی پرودان27844FAآرزوسلطانیمحمودزبیریمنوچهرنمیرانیانJournal Article19700101follows: basal area (m2/ha) and density (number per hectare).We used data related to six tree sampling method practiced in Pattom section in kheyroud kenar forest. We analyzed three hypotheses:
A. Plot radius equals to the distance between the center plot and nth tree plus half of the nth tree diameter.
B. Plot radius equals to the distance between center plot and nth tree plus the nth tree diameter.
C. Plot radius equals to the distance between center plot and nth tree plus the nth tree diameter and half of the distance between nth tree and (n+1)th tree.
We used these hypotheses and calculated basal area and density for each plot. Then we calculated density and basal area for all forest with weighted mean, arithmetic mean and corrected mean with bias correcting factor. We used Wilcoxon and t tests to compare the result of n-tree sampling method with true values. As a result, weighted mean and second hypothesis are suitable for estimating basal area. However for density, corrected mean and third hypothesizes are better. When the number of trees in a sample plot increases the precision of sampling method increases too. The results of n-tree sampling method are not significantly different from each other.بهرهبرداری، حفاظت و حمایت از منابع طبیعی و بویژه جنگل نیازمند برنامهریزی است. برنامهریزی اصولی نیاز به اطلاعات کمی و کیفی از وضعیت جنگل دارد و دستیابی به این اطلاعات با آماربرداری از جنگل میسر میشود. در این پژوهش به منظور بهینهسازی روش نمونهبرداری شش درختی، از دادههای طرح پژوهشی تعیین مناسبترین روش آماربرداری برای جنگلهای طبیعی شمال ایران استفاده شد (زبیری، 1355). این دادهها مربوط به منطقهای به مساحت 60 هکتار در بخش پاتم جنگل آموزشی و پژوهشی خیرودکنار میباشد. سه فرضیه بر روی این دادهها مورد بررسی قرار گرفت، اول شعاع قطعه نمونه، فاصله مرکز قطعه نمونه تا درخت nام به متر به اضافه نصف قطر درخت nام به متر(که همان روش پیشنهادی پرودان است)، دوم شعاع قطعه نمونه، فاصله مرکز قطعه نمونه تا درخت nام به متر به اضافه تمام قطر درخت nام به متر و سوم، شعاع قطعه نمونه، فاصله مرکز قطعه نمونه تا درخت nام به متر به اضافه تمام قطر درخت nام به متر و همچنین نصف فاصله بین درخت nام وn+1ام به متر باشد. پس از محاسبه سطح برش برابر سینه در هکتار و تعداد درهکتار برای هر قطعه نمونه (240 قطعه نمونه) این دو مشخصه برای کل جنگل با استفاده از میانگینهای وزنی، حسابی واصلاح شده با عامل تصحیح اریب بدست آمد. این نتایج با نتیجه بدست آمده از آماربرداری صددرصد مورد مقایسه و آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از میانگینهای وزنی و فرضیه دوم برای برآورد سطح برش برابر سینه در هکتار و میانگینهای اصلاح شده و فرضیه سوم برای برآورد تعداد در هکتار مناسب تر است.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Initial results of some characteristics in Fagus orientalis seedling as affected by canopy density, after soil scarification and seed sowingنتایج اولیه برخی صفات نهال راش، رشد یافته بعد از خراش سطحی و بذر کاری، در تراکمهای مختلف تاج پوشش27845FAمسعودطبریمحمدرضاپورمجیدیانپیامفیاضJournal Article19700101Some characteristics of oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) seedling were compared in three different beech stands with canopy densities of 15% (open), 55% (semi-closed) and 85% (closed), located in north of Iran (h=1400 m a.s.l.). In the center of each stand, following the elimination of herbal vegetation and shrubs, a soil scarification, together with beech seed sowing, was performed in four plots of 100 × 100 cm. The results of the first growing season demonstrated that seed germination rate did not differ with increased canopy density. Survival and shoot growth rates in seedlings were smaller in open canopy; however, no statistical difference in these characteristics was found between closed canopy and semi-closed canopy. Foliage discoloration elevated as canopy opening increased. It can be concluded that at early felling, creating the stands with canopy density ~ 40-60% is more suitable for growth, establishment and vitality quality in beech seedlings preceded by seed sowing following soil scarification.در این پژوهش برخی از ویژگیهای نهال راش در سه توده مختلف راش با تاج پوششهای بسته (85 درصد)، نیم بسته (55 درصد) و باز (15 درصد) واقع در منطقه فریم سوادکوه (ارتفاع 1400 متر از سطح دریا) مقایسه شدند. در هر یک از تودههای یاد شده، پس از خراش سطحی در چهار کرت یک متر مربعی مبادرت به کاشت بذر راش در هشت ردیف هشتتایی شد. نتایج نخستین دوره رویش نشان داد که میزان جوانه زنی در تودههای کشت شده تغییری نکرد. زندهمانی و رویش طولی در زیر تاج پوشش باز پایینترین میزان (20 درصد) را داشت اگرچهاین ویژگی در تاج پوششهای بسته و نیم بسته به لحاظ آماری متفاوت نبودند. در تودههای بسته و نیم بسته حدود 50 درصد نهالها از شادابی خوب و میانگین بهرهمند بودند و در توده باز بیشتر نهالها بهشدت رنگپریده ظاهر شده بودند، به طوریکه نهالی که دارای شادابی خوب و یا میانگین باشد در آن یافت نشد. به طور کلی از نتایج این پژوهش میتوان جمعبندی کرد که زندهمانی، رشد و شادابی نهالهای راش در تاج پوششهای متراکمتر، مطلوبتر از آنها در تاج پوشش باز است. به نظر میرسد که در جنگلهای راش، ایجاد تودههایی که در برش اولیه بتواند تاج پوشش نیم بسته تا نیم باز با شدت 60-40 درصد را تامین نماید مناسب برای زادآوری، استقرار و رشد مطلوب نهال راش در این مرحله از دخالت جنگلشناسی باشد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Investigation on the Spatial Pattern of Trees in Zagros Forestsبررسی الگوی مکانی درختان در جنگلهای زاگرس27846FAسیدیوسفعرفانیفردجهانگیرفقهیمحمودزبیریمنوچهرنمیرانیانJournal Article19700101جنگلهای زاگرس از نظر وسعت، پراکنش، تنوع گونهای و فرآوردههای جنگلی نقش بسیار مهمی در زندگی بخش عظیمی از ساکنان خود را بر عهده دارند و در عین حال یکی از مهمترین منابع بیولوژیکی و ذخایر ژنتیکی ایران بهشمارمیآیند. یکی از ویژگیهای مهم جامعههای گیاهی، الگوی مکانی درختان میباشد. هدف نهایی کشف الگوهای مکانی، تشکیل و ارائه فرضیههای مربوط به ساختار جامعههای بوم شناختی است. به طور کلی جنگلداری با الگوی مکانی درختان در جنگل رابطه مستقیم دارد. با توجه به اهمیت جنگلهای زاگرس از طرفی و بررسی الگوی مکانی از طرف دیگر به عنوان معیاری برای کنترل تغییرات و پایش جنگل، در این بررسی الگوی مکانی در جنگلهای زاگرس مورد بررسی قرار گرفته و روش مناسبی برای دستیابی به آن ارائه میشود. برای این منظور، جنگل سروک در استان کهگیلویه و بویراحمد در نزدیکی شهرستان یاسوج به عنوان منطقه مورد بررسی گزینش شد. یک محدوده به مساحت 30 هکتار مورد آماربرداری صد در صد قرار گرفت و موقعیت هر یک از درختان به منظور تهیه نقشه موقعیت مکانی به روش آزیموت و فاصله، برداشت شد. سپس با استفاده از شاخص نزدیکترین همسایه الگوی مکانی کل منطقه، «پراکنده» تعیین شد. همچنین مساحتهای مختلف قطعه نمونه دایرهای از 5، 10، 15، 20 و 25 آر بر روی نقشه موقعیت مکانی درختان آزمون شد و با توجه به وضعیت الگوی مکانی کل منطقه، سطح قطعه نمونه 15 آر به عنوان مناسبترین سطح قطعه نمونه برای بررسی الگوی مکانی منطقه مورد بررسی گزینش شد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Economic Evaluation of Natural Lands in ٍSub-Urban Areaتعیین ارزش اقتصادی اراضی طبیعی حومه شهرها برای برنامهریزی گردشگری با استفاده از روش هزینه دسترسی: بررسی موردی پارک "قلعه دره سی"، آذربایجان شرقی27847FAسیدرشید فلاحشمسیارسطوسعیدهوشنگسبحانیعلیاصغردرویشصفتاحمدفرجیداناJournal Article19700101In this research, the main objective was an economic appraisal of the lands allocated for tourism in the study area. The study has been done for “Babak Fort” Park, which is about 4.5 ha in the countryside region of Kaleibar, Eastern Azerbaijan. All information about the visitors was collected using questionnaires including questions that aimed at characterizing travel-cost components. Travel-Cost Analysis (TCA) has been used to estimate economic land value of the park area. First of all, the surrounding region of the park has been divided into concentric sub-regions according to the travel departures and travel costs. Demand function of the visitor’s has been estimated on the basis of the cost of travel and the number of visitors per 100 thousands of residents from each sub-region. Then expected number of visitors has been estimated, using the function of the visitor’s demand and establishing an assumed entrance fee. Demand function of the park has been estimated, using different amount of the assumed entrance fees and the expected number of visitors for the visitors both on weekends and the visitors of historic events. Total economic land value of the park has been estimated by calculating integral of the demand function. Estimating expected net income per (ha) and expected net income per each million Rls. investment, tourism has been compared with other land uses of the region. The comparison indicates that the park area and tourism gain more annual net income per (ha) rather than other land uses. Nevertheless, the private sector has a slight inclination toward the investment of financial resources in developing tourist facilities. This can be attributed to the private sector’s limited resources and the high investment required for park management. Therefore, managing the park by public sector has become inevitable.این پژوهش با هدف ارزش گذاری اقتصادی تخصیص زمین به گردشگری در منطقه مورد بررسی انجام شده است. منطقه مورد بررسی پارک ” قلعه دره سی“ به مساحت 5/4 هکتار در حومه شهر کلیبر از توابع استان آذربایجان شرقی است. بهاین منظور از” روش هزینه دسترسی“ برای تعیین ارزش اقتصادی زمین پارک یاد شده استفاده شده است. اطلاعات مربوط به بازدیدکنندگان پارک نیز از راه توزیع پرسشنامه بدست آمده است. ناحیههای اطراف پارک بر پایه مبادی سفر و هزینه دسترسی به پارک به ناحیههای هممرکزی تقسیم و تابع خواسته مراجعه کنندگان نسبت به هزینه دسترسی بر پایه تعداد بازدیدکننده از هر زیرناحیه به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت ساکن در آن ومبلغ هزینه مسافرت برآورد شده است. با در نظر گرفتن ورودیهای فرضی و استفاده از تابع خواسته بازدیدکنندگان به هزینه دسترسی، تعداد بازدیدکنندگان مورد انتظار در ورودیههای مختلف برآورد شده است. تابع خواسته پارک بر پایه تعداد بازدیدکننده مورد انتظار و مبالغ مختلف ورودیههای فرضی هم برای گردشگران آخر هفته و هم برای بازدیدکنندگان آثار تاریخی محاسبه شده و با محاسبه انتگرال توابع خواسته یاد شده نیز ارزش اقتصادی پارک محاسبه شده است. با محاسبه درآمد خالص مورد انتظار در هر هکتار از پارک و درآمد خالص مورد انتظار به ازای هر میلیون ریال سرمایهگذاری در پارک، این کاربری با سایر کاربریهای منطقه مقایسه شده است. گرچه پارکداری نسبت به سایر کاربریها درآمد بیشتری دارد با این وجود تمایل بخش خصوصی به فعالیت در زمینههای مربوط به گردشگری ناچیز است که از محدودیت توان سرمایهگذاری و حجم بالای سرمایه مورد نیاز در پارکداری ناشی میشود.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Application of Transect sampling in Khalkhal protected forestsبررسی کاربرد روش خط نمونه در جنگلهای حفاظتی خلخال27848FAیونسنوکیمحمودزبیریجهانگیرفقهیJournal Article19700101This study was conducted to determine and introduce an optimised method in terms of precision fcost or inventory of protected forests. In this research, transect method based on distances between trees and transect method based on probability theory were selected to be compared. The parameters for evaluation were number per hectare, crown cover and basel area (suitable parameter for this type of forests). To achieve this , an inventory grid with dimensions of 100*100m including 48 transects with length of 40m was designed. To compare the result of inventory methods with real population statistical parameters %100 inventory applied in 49.53 ha. The results showed that the population mean was similar to the sampling method of transect with distance between trees regarding all parameters. The t test revealed there is no significance difference between %100 inventory and the method of transect with distance between trees. K. S test revealed there is no significance difference between the distrbution of trees per hectare crown cover and basel area class with %100 inventories. Thus, the method of transect based on distancee between tree is a sutiable method in terms of precision.در این بررسی برای ارائه روش مناسب از نظر دقت وهزینه درآماربرداری از جنگلهای حفاظتی، روش خط نمونه، بر پایه فاصله بین درختان وروش خط نمونه بر پایه نظریه احتمالات برای مقایسه گزینش شد. متغیرهای مورد بررسی?شامل تعداد درختان درهکتار، سطح تاج پوشش و سطح مقطع برابر سینه (مناسب برای جنگلهای حفاظتی) بود. بهاین منظور با استفاده ازیک شبکه آماربرداری به ابعاد 100*100متر، تعداد 48 خط نمونه با طول 40 متر برداشت شد. برای مقایسه نتایج روشـهای نمونهبرداری با متغیر های واقعیجامعه آماری، منطقهای به مساحت 53/49 هکتار آماربرداری صد درصد شد. نتایج بدست آمده از آزمون t نشان داد که میانگین متغیرهای مورد بررسی در روش خط نمونه بر پایه فاصله بین درختان به میانگین واقعی بدست آمده ازآماربرداری صددرصد نزدیک بوده و اختلاف معنیداری ندارد. برای مقایسه توزیع تعداد درهکتاردر طبقههای سطح تاج پوشش و رویه زمینی، روشهای نمونهبرداری با روش آماربرداری صددرصد، از آزمون K.S (کولموگرف- اسمیرنف) استفاده شد. نتایج نشان داد که روش نمونهبرداری خط نمونه بر پایه فاصله بین درختان از نظر توزیع تعداد در هکتار درطبقههای سطح تاج پوشش و سطح مقطع برابر سینه اختلاف معنیداری با روش آماربرداری صد درصد ندارد. بنابراین از بین دو روش فوق، روش نمونهبرداری خط نمونه بر پایه فاصله بین درختان به واقعیت نزدیک تر بوده و برای آماربرداری منطقه مناسب تشخیص داده شد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Study of Cost Production of Felling using Chainsaw inبررسی هزینه تولید گروه قطع (اره موتوری) در جنگلهای اسالم استان گیلان27849FAمهردادنیکویهوشنگسبحانیباریسمجنونیانمحمدرضامرویمهاجرجهانگیرفقهیJournal Article19700101Manual felling by chainsaw is one of the logging components which is directly related to human labor performance. It is important because it has to be carried out only in winter. To evaluate the current felling system in Asalem forest and possibility of finding better techniques and cutting team organization. To carry out the study, parcels 318, 319, 321, 322, 365 and 367 of Naav watershed were selected in order to collect the necessary information. The elemental factors of the cutting cycle were identified and 131cycles were recorded. Effective factors such as tree diameter at cutting stump height, travel distance between cut trees, longitudinal and side slope were recorded. Based on data analyzed and the statistical model developed the following results were obtained:
The best model of cutting time is a function of independent variables such as the tree diameter at cutting stump height, travel distance between cutting trees, and the longitudinal slope independent variables. The validity of the model was examined and was verified at 95%. The number of cut trees per hour (production rate) with and without delay time was 10 and 13 and the production cost 23,343 and 18,424 Rials respectively. The study of change in each variable on cutting times and respected costs displayed direct linear changes. The delay times had the highest rank after making under cut and back cut.قطع درختان با ارهموتوری از مولفههای متکی به کارگر در تمام فعالیتهای بهرهبرداری بهشمار میآید که به دلیل محدودیت زمانی و اینکه باید در زمان خاصی از سال انجام شود، ازاهمیت ویژهای برخوردار است. بهمنظور مشخص نمودن کارایی روش قطع فعلی در جنگلهای اسالم و بدست آوردن راههایی برای ارتقای روشها و سازماندهی گروه قطع این بررسی در این منطقه صورت گرفت.بهاین منظور پارسلهای 318، 319 ،321، 322، 365، 367 از سری 3 ناو برای بررسی گزینش شدند. در این بررسی اجزای یک چرخه قطع مشخص و تعداد 131 چرخه قطع برداشت شد همراه با برداشت زمان اجزای کار قطع، عاملهایی مانند قطر درختان در محل قطع، فاصله بین درختان نشانهگذاری شده، شیب طولی و شیب عرضی دامنه برداشت شد. پس از تجزیه و تحلیل دادهها و تعیین معادله ریاضی پیش بینی زمان چوبکشی، نتایج زیر بدست آمد. بهترین مدل زمان انجام قطع به صورت تابعی از متغیرهای مستقل قطر درخت در محل قطع، فاصله بین درختان و شیب طولی در هر چرخه قطع میباشد. احراز اعتبار مدل نشان داد که مدل از اعتبار آماری لازم برخودار است. تعداد درختان قطع شده در هر ساعت کار 13 اصله (2/84 متر مکعب در ساعت) بدون بهشمار آوردن زمانهای تاخیر و 10 اصله (5/66 متر مکعب درساعت) با بهشمار آوردن زمانهای تاخیر بود. به منظور تعیین هزینه قطع از مدل هزینهیابی پیشنهادی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور استفاده شد. که بر پایه محاسبات انجام شده هزینه قطع هر درخت با بهشمار آوردن زمانهای تاخیر 23343 ریال و بدون بهشمار آوردن زمانهای تاخیر 18424ریال بود. بررسی اثر تغییرات هر یک از متغیرها روی زمان انجام کار و در نتیجه تغییرات هزینههای قطع نشان داد که با افزایش قطر درختان هزینههای قطع یک متر مکعب چوب کاهش و با افزایش شیب طولی و فاصله بین درختان هزینه قطع یک مترمکعب چوب افزایش مییابد. تاخیرها بعد از زمان لازم برای بن زنی و بن بری بیشترین زمان را به خود اختصاص میدهند.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Study and comparison of Woody Species Diversity in Maple Plantations in Mazandaran Wood and Paper Low Forestsبررسی و مقایسه تنوع گونههای چوبی در جنگلکاریهای 15 ساله افرا پلت در عرصههای پایین بند جنگلهای چوب و کاغذ مازندران27850FAلیلاوطنیمسلماکبرینیاغلامعلیجلالیکامبیزاسپهبدیJournal Article19700101This study aims to assign woody plants diversity in four fields of 15 years’ Maple plantation in Paeinband Mazandaran Forests developed by the Mazandaran Wood and Paper Industries. In each plantation, three 20*20 m plots were designed while a plot was chosen to serve as the control sample in the surrounding forest area. Species and number of woody plants has been counted in each plot, and diameter and height of generated species was measured up to 1.3 meters height. Species diversity was examined using Shannon Wiener function, and evenness and richness were measured using Simpson and Menhinic indexes. Almost 18 tree and shrub species were observed in mentioned fields in this study. Results of this study in Nodeh and Talookola illustrate that there is no significant difference about Shannon Wiener diversity function among planted maples in the selected areas and the naturally grown trees in the forest area. However, the results derived Afratakht and Pahnekola sites show among planted maples in the selected areas and the naturally grown trees in the forest area from the standpoint of Shannon Wiener diversity function. There is no significant difference about biodiversity indexes (evenness and richness) among planted maples in the selected areas and the naturally grown trees in the forest area.این پژوهش با هدف تعیین تنوع رستنیهای چوبی در چهار عرصه جنگلکاری 15 ساله افرا پلت در جنگلهای پایین بند حوزه صنایع چوب و کاغذ مازندران انجام شد. در هر یک از قطعههای جنگلکاری سه پلات 20*20 متر مربعی و یک پلات نیز بهعنوان شاهد در عرصه جنگل طبیعی پیرامون آنها پیاده شد. نوع گونه و تعداد رستنیهای چوبی در هریک از پلاتها شمارش شده و قطر و ارتفاع گونههای زادآوری شده با ارتفاع بیش از 3/1 متر مورد اندازه گیری قرار گرفت. تنوع گونهای با استفاده از تابع شانون وینر و شاخص یکنواختی و غنا به ترتیب با استفاده از شاخصهای سیمپسون و منهینیک بررسی شد. نتیجهاین بررسی نشان میدهد که حدود 18 گونه درختی و درختچهای در عرصههای دست کاشت بطور طبیعی ظاهر شده اند. نتایج بررسی در رویشگاههای نوده و تلوکلا نشـــان میدهد از نظـر میزان شاخـص تنــــوع شانون وینر تفاوت معنیدار آماری بین منطقههای جنگلکاری شده با گونه افرا پلت و جنگل طبیعی منطقه وجود ندارد ولی در رویشگاههای افراتخت و پهنه کلا بین میزان شاخص تنوع شانون وینر در منطقه جنگلکاری با گونه افراپلت و جنگل طبیعی منطقه تفاوت معنیدار وجود دارد و در زمینه شاخصهای غنا و یکنواختی در کلیه رویشگاههای مورد بررسی تفاوت معنیدار آماری بین مناطقههای جنگلکاری شده با گونه افرا پلت و جنگل طبیعی منطقه وجود ندارد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Photostabilization of CMP Bleached Pulp by Various Inhibitorsپایدارسازی نوری خمیر کاغذ CMPرنگبریشده با پروکسید هیدروژن با استفاده از انواع بازدارندهها27851FAمحمدآزادفلاحسیداحمدمیرشکراییاحمدجهانلتیباریداودپارساپژوهJournal Article19700101Photostabilization of Hardwood CMP pulp bleached with hydrogen peroxide in the presence of various additives including three ortho-hydroxy aromatic UV absorbers, hydroperoxide decomposer, hindered nitroxide and hindered phenolic antioxidant was studied. All treatments were applied as impregnation on the surface of CMP bleached testsheets. 2,4-dihydroxy benzophenone (DHB), Tinuvin 328 and Tinuvin 405 inhibited moderately light-induced yellowing of CMP bleached pulp. Hindered nitroxide (4-hydroxy TEMPO) and phenolic antioxidant (Irganox 1010) not only couldn’t stabilize CMP bleached pulp efficiently, but also intensified yellowing of the pulp. The hydroperoxide decomposer (Everfos 168) was also not found to be an effective inhibitor for CMP bleached pulp.پایداری نوری خمیر کاغذ CMP بدستآمده از مخلوط چوب گونههای پهن برگ و رنگبریشده با پروکسید هیدرژن, در حضور سه نوع افزودنی جذب کننده نور فرابنفش از دسته اورتو- هیدروکسی آروماتیکها، تجزیه کننده هیدروپروکسید ازنوع فسفیتی، تثبیت کننده نوری آمینی از نوع نیتروکسید ممانعت شده, ویک آنتی اکسیدان فنولی ممانعت شده بررسی شد. در همه تیمارها از آغشته سازی سطحی ورقههای دست ساز خمیر کاغذ CMP رنگبریشده استفاده شده است. هرکدام ازجذب کنندههای فرا بنفش4،2-دی هیدروکسی بنزوفنون(DHB)، 328 Tinuvinو 405Tinuvin به تنهایی از زرد شدن نوری خمیر کاغذ CMP رنگبریشده جلوگیری کردهاند. ولی بازدارنده نیتروکسیدی(4- هیدروکسی TEMPO) وآنتی اکسیدان فنولی ممانعت شده(1010 Irganox) به تنهایی در پایدارسازی نوری خمیر کاغذ BCMP کارایی نداشته وحتی موجب تشدید زرد شدن آن شدند. تجزیه کننده هیدروپروکسید 168 Everfos نیز به تنهایی بازدارنده مناسبی برای CMP رنگبریشده تشخیص داده نشد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Assessment of Internal Trade of Iranian poplar Timberبررسی تجارت داخلی چوبهای صنوبر ایران27852FAعلیبیاتکشکولیسعیدامیریآرزوسلطانیمهدیفائزیپورکاظمدوستحسینیJournal Article19700101صنوبرها سهم عمدهای در تولید فراوردههای چوبی و بازار چوب ایران دارند ولی شرایط بازار چوب صنوبر مناسب نیست. حال پرسش پایهای این است که شرایط و وضعیت بازار چوب صنوبر و تجارت داخلی آن چگونه میباشد، آیا کاربرد چوب صنوبر افزایش یا کاهش مییابد؟ با عنایت بهاین پرسش روش شناسی پژوهش توصیفی و تحلیلی بوده و با استفاده از روشهای آماری تحلیل پرسشنامهها به آزمون پرسش پرداخته شد و با مشاهدهها و دیگر اطلاعات لازم مسیر تجارت داخلی چوب صنوبر رسم شد. یافتههای بدست آمده از تجزیه و تحلیل آمارها، پرسشنامهها و منابع پژوهشی بحران کمبود چوب صنوبر را نشان میدهد. چوب صنوبر در سه مسیر مشخص تجارت میشود. از پتانسیل جنگلکاری استانهای مستعد استفاده صحیح نشده است. برخی مشاغل استفاده کننده از چوب صنوبر از بین رفته است. نایکنواختی کاربرد چوب با واردات آن در سالهای قبل، آزادی واردات و کاهش تولید فراوردههای چوبی جنگلی مناطق شمال کشور (از بیش از یک و نیم میلیون متر مکعب به کمتر از یک میلیون متر مکعب در سال 1382 رسیده است)، مناسب نبودن قیمت با کیفیت چوب صنوبر باعث بحران در تجارت داخلی چوب صنوبر شده است. کاهش عرضه چوب صنوبر قیمت آن را تحت تاثیر قرار میدهد و افزایش قیمت چوب صنوبر، تجارت چوب صنوبر را در برابر جایگزینهای آن ضعیف میکند. در آینده تهیه چوب صنوبر سختتر خواهد شد و تجارت آن بحرانیتر میشود. صنوبرکاری با ارقام و نژادهای اصلاح شده، صنوبر را برای صنوبرکار و تولیدکننده و مصرفکننده مقرون به صرفه خواهد کرد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Effect of Heat Treatment Temperature and Logبررسی اثر دمای تیمار گرمایی و قطر گردهبینه بر تغییر شکل عرضی و گسترش ترکهای سطح مقطع گردهبینه ممرز27853FAعبدا...حسینزادهکاظمدوستحسینیعلیاکبرعنایتیحبیبا...خادمیاسلامJournal Article19700101In plywood industries, the transverse hygrothermal deformation of wood has an important role in log end checks extension. In this survey, the transverse deformation /of wood and log end checks of hornbeam have been studied. Twenty seven hornbeam (Carpinus betulus) trees in three diameter classes were cut down at “ Kheyroodkenar Forest” in Nowshahr. From each tree, one log and two disks from ends, were cut. By a specified method, the elastic and hygrothermal deformation of disks were measured. Furthermore, all log end checks were measured before and after heat treatment and data were statistically analyzed. The results shows that hygrothermal deformation does not follow any specific pattern and varies among diametric classes of hornbeam logs. Among the diametric classes, there were little changes in the longest check relative factor and log waste percent. As the heat treatment temperature increases the mean checks length, the longest check relative factor and log waste percent increases due to the increased hygrothermal and total deformations.در طی تیمارگرمایی گردهبینه در فرایند تولید تختهلایه، تغییرشکل ناشی از انبساط گرمایی (هیگروترمیک) چوب در جهت عرضی، میتواند نقش موثری در گسترش ترکهای سطح مقطع گردهبینه داشته باشد. در این پژوهش تغییر شکل عرضی سطح مقطع و ترکهای انتهایی گردهبینههای گونه ممرز در تیمار گرمایی بررسی شدهاست. تعداد 27 درخت سالم ممرز از سه گروه قطری، در جنگل آموزشی- پژوهشی دانشکده منابع طبیعی واقع در خیرودکنار نوشهر قطع شده و از هر درخت یک گردهبینه و دو صفحه در دو انتهای آن به فاصله حدود سه متر از یکدیگر تهیه شد. به کمک این صفحهها تغییر شکل الاستیک و تغییر شکل هیگروترمیک در جهت عرضی اندازهگیری شد. ترکهای سطح مقطع گردهبینهها نیز قبل و بعد از تیمار گرمایی اندازهگیری شدند. سپس دادههای بهدست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان میدهد که تغییر شکل هیگروترمیک کلی بدون پیروی از الگویی ویژه بین گروههای قطری گردهبینههای ممرز متفاوت است.عاملنسبی بلندترین ترک و درصد افت گردهبینه در قطرهای مختلف تغییرات زیادی را نشان ندادهاند. با افزایش دمای تیمار گرمایی در محدوده مورد بررسی،تغییرشکل هیگروترمیک کلی و نیز میانگین طول ترکهای سطح مقطع، عامل نسبی بلندترین ترک و درصد افت گردهبینهها، افزایش مییابند.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Study on Poly-Aromatic Hydrocarbons (PAH) in Recycling of creosote-treated Timbers. Part 1: Solvent extraction of creosote from creosote-treated solid woodبررسی هیدروکربورهای پلی آروماتیک (PAH) در فرآیندهای بازیافت چوبهای تیمار شده با کرئوزوت. بخش اول:استخراج کرئوزوت با حلالهای آلی از چوبهای تیمار شده فرسوده27854FAمحسنشیخالاسلامیعلینقیکریمیسیداحمدمیرشکراییعلیاکبرعنایتیداودپارساپژوهJournal Article19700101Creosote-treated wood products can be considered as an important source of fiber in wood industries. Often it is necessary to extract the creosote as a byproduct to activate natural bonding in wood fibers like untreated wood or increasing the bonding capacity by adhesive substrates. In this research, woodchips obtained from Iranian beech (Fagus orientalis) railway-tie, solvent extracted by methanol, methylene chloride and petroleum ether during ten hours in boiling condition to leach out creosote from waste-treated wood. The extracted materials were measured after half an hour, one, two, four, seven and ten hours and compared with the initial quantity of creosote in the waste-treated wood. The results showed that half of all extractable creosote was leached out at the first hour of extraction period, and extending the process time over seven hours was no longer efficient. The maximum yield of creosote extraction from woodchips with mean dimensions of 22 ×18 ×4 mm was measured to be 51-67 percent by immersion method and selected solvents.چوبهای کارکرده اشباع شده با کرئوزوت می توانند به عنوان انبوهی از ذخایر فیبری در صنایع تبدیلی چوب به کار روند. برای چنین هدفی اغلب لازم است تا کرئوزوت از چوب تیمار شده استخراج شود تا عوامل اتصال دهنده طبیعی در چوب همانند چوب تیمار نشده فعال شوند و نیز امکان چسب پذیری عناصر چوبی فراهم آید. بدین منظور کرئوزوت موجود در خرده چوبهای بدست آمده از قسمتی از تراورس اشباع شده راش با سه نوع حلال آلی متانول، متیلن کلراید و اتر پترول به مدت ده ساعت به روش غوطه وری در حلال استخراج شد. در فاصلههای زمانی نیم، یک، دو، چهار، هفت و ده ساعت، مقادیر استخراج تعیین و با مقدار کرئوزوت اولیه موجود در چوب اشباع شده مقایسه شد. نتایج آزمونهای حلال شویی نشان داد که حدود نیمی از تمام کرئوزوت قابل استخراج در مدت زمان یک ساعت از خرده چوبها استخراج میشود. ادامه فرآیند، موجب استخراج تدریجی کرئوزوت، و گذشت زمان پس از هفت ساعت موجب افزایش کارایی فرآیند نمیشود به طوری که میزان استخراج کرئوزوت در روش حلال شویی با حلالهای به کار رفته برای نمونههای چوبی با ابعاد متوسط 4×18×22 میلی متر، 67-51 درصد می باشد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Determination of optimal steaming time and temperature of logs for veneer and plywood productionتعیین مناسبترین زمان و مدت بخاردهی مهمترین گونههای چوبی مورد استفاده در صنعت روکش و تخته لایه27855FAعلیاکبرعنایتیمصطفیشهریارپورحسنیوسفیJournal Article19700101In this study logs of alder, maple, beech, oak, ash, hornbeam and Elm logs were used.. The variable parameters were the diameter classes at two levels( 50-60 and 60-70 cm), the steaming temperature at three levels(50, 60and75?C ) for alder, maple and(60, 75, 90?C) for other wood species, the steaming time were at the diameter class of 50-60cm, 10, 15, 25 hours (for Maple , Alder), 55,65,75 hours (for Hornbeam) 45, 55, 65 hours (for other wood species) and at the diameter class 60-70 cm, 15, 25, 30 hours(for Maple , Alder)65,75,85 hours(for Hornbeam) 55, 65, 75hours(for other wood species ). Five replicates were made and in total of 630 logs were analyzed. Physical and mechanical characteristics such as moisture content (before and after the steaming), hardness, pith diameter (after peeling) and the layer quality of all the species were measured. The results showed that the optimal steaming time and temperature is different for different species for both diameter classes (50-60 cm and 60-70 cm).The optimal steaming conditions at both diameter classes (50-60 and 60-70 cm) for alder and maple species as well as for beech and elm species were similar where to those for ash, oak and hornbeam species that require unique steaming conditions.برای انجام این بررسی گرده بینه گونههای چوبی توسکا، افرا، راش، بلوط، ون، ممرز و گونه ملج مورداستفاده قرار گرفتند. کار بررسی با در نظر گرفتن عاملهای متغیر شامل گروه قطری در دو سطح 60-50 و 70-60 سانتیمتر، دمای بخاردهی در سه سطح50،60 و 75 در جه سلیوس (برای گونههای توسکا و افرا و هر دو گروه قطری)، 60،75 و90 در جه سلیوس (برای سایر گونهها و هر دو گروه قطری) و زمان بخاردهی برای گروه قطری 60-50 سانتی متر در سه سطح 10، 15 و 25 ساعت (گونههای افرا و توسکا)، 55،65 و75 ساعت (گونه ممرز) 45، 55 و 65 ساعت (سایر گونهها) و برای گروه قطری 70-60 سانتی متر 15،25 و30 ساعت (گونههای افرا و توسکا)، 65،75 و85 ساعت (گونه ممرز) 55، 65 و 75 ساعت (سایر گونهها) انجام گرفت. برای مشخص کردن مناسبترین تیمار بخاردهی برای هر گونه چوبی و هرگروه قطری ویژگیهائی چون درصد رطوبت چوب (قبل و بعد از بخاردهی)، سختی، قطر مغزی گرده بینه و در نهایت کیفیت لایهها اندازهگیری شدند. نتایج به دست آمده از بررسی ویژگیهای مختلف اندازهگیری شده نشان دادند که مناسبترین دما و مدت بخاردهی گردهبینه گونههای مختلف و برای هر دو گروه قطری، متفاوت است. ضمن اینکه مناسبترین شرایط بخاردهی در هر دو گروه قطری 60-50 و 70-60 سانتیمتر و برای گونههای توسکا و افرا، راش و ملج یکسان بوده وبرای گونههای ون، بلوط و ممرز دارای شرایط بخاردهی متفاوت میباشد.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Study on Poly-aromatic Hydrocarbons (PAH) in Recycling of Creosote-treated Timbersبررسی هیدروکربورهای پلیإآروماتیکPAH) ) در فرآیندهای بازیافت چوبهای تیمارشده با کرئوزوت. بخش دوم: جداسازی هیدروکربورهای پلیآروماتیک حلال شویی شده از چوبهای تیمارشده فرسوده27856FAعلینقیکریمیمحسنشیخالاسلامیسیداحمدمیرشکراییداودپارساپژوهعلیاکبرعنایتیJournal Article19700101Extraction of poly-aromatic hydrocarbons (PAH) from creosote-treated wood products by methanol, methylene chloride and petroleum ether was studied as a function of various times using liquid chromatography. The non-polarity of polycyclic aromatic hydrocarbons and the lack of chemical consistency between these compounds and wood ingredients are the reasons for the weak penetration of these agents into wood cell walls in which causing Main portion of accumulated compounds in the pores of the treated wood could be easily extracted by the organic solvents. Extracted creosote, after 1, 2, 4 and 7 hours solvent extraction, was analyzed by HPLC technique using reversed phase chromatography and concentration of a number of PAH were determined. The results showed that the main portion of PAH are leached out from waste treated-wood at the first hour of extraction process. Longer extraction time does not considerably enhance PAH extraction.تغییرات غلظت تعدادی از هیدروکربورهای پلی آروماتیک (PAH) به دستآمده از حلالإشویی خرده چوب های حاصل از تراورسإهای کار کردهإی تیمار شده با کرئوزوت در طی زمان به روش کروماتوگرافی مایع بررسی گردید. غیر قطبی بودن و نداشتن تجانس شیمیایی این ترکیبها با اجزاء ساختاری چوب موجب نفوذ کمتر اجزاء PAH در دیواره فیبر و تجمع بیشتر در خلل و فرج چوب میشود که براحتی با استفاده از حلالهای آلی قابل استخراج می باشند. بعضی از ترکیبات PAH استخراج شده در مدت زمان 1، 2، 4 و7 ساعت حلال شویی، به روش کروماتوگرافی مایع (HPLC) در مرحله معکوس ستون HPLC شناسایی و تعیین غلظت شدند و تغییرات غلظت آنها بررسی شد. نتایج نشان دادند که اغلب هیدروکربورهای پلی آروماتیک بررسی شده به گونه مؤثری در مدت زمان یک ساعت با حلالهای آزمون از خرده چوبهای تیمار شده استخراج می شوند. زمانهای طولانی تر موجب افزایش قابل توجه استخراج این ترکیبها نمیشود.دانشکده منابع طبیعیمجله منابع طبیعی ایران (منتشر نمی شود)61120090321Evaluation of Paper Properties Obtained From Maple Juvenile Wood Through Kraft Pulping Processبررسی ویژگیهای خمیرکاغذ کرافت از جوان چوب افراپلت27857FAرضانقدیسیدضیاءالدینحسینیحسینرسالتیJournal Article19700101To investigate the strength properties of handsheets made of kraft pulping process, the biometrical characteristics of maple fibers including length, width, and cell membrane thickness were measured. Average fiber length, width, and cell membrane thickness of maple in Shastcola area, Gorgan, were determined as 871.88, 22.35, and 1.99 µm, respectively. The age of Maple juvenile wood was estimated 13.5 years. After the determination and separation of juvenile wood, different pulp types were produced through kraft pulping process. Kraft cooks were treated under different conditions including time in two 120 and 180 minute levels and temperature in two 160 and 170 ?C levels with liquor to wood ratio of 5 to 1 in 3 repetitions. Pulp yields were between 45.47 and 41.26 percent. Kappa number in kraft pulps was minimum in the temperature of 170?C and cooking time of 180 minutes. Handsheets were made from pulp produced at base weight of 60 gr/m2. The strength properties of handsheets were assessed. and compared with the minimum strength of “IS” and “JIS” . The results indicate that all strength properties of kraft handsheets were higher than the minimum strength of “IS” and “JIS”. Hence, applying maple juvenile wood in pulp and paper industry using kraft process is recommended.باتوجه به کمبود و محدودیت منابع چوبی در ایران گونههایی که سریعالرشد بوده و مناسب تهیه خمیرکاغذ هستند اهمیت ویژهای دارند. افراپلت از جمله گونههای سریعالرشد و بومی کشور ایران است که در حدود 8% از جنگلهای شمال کشور را دربر میگیرد. هدف این پژوهش بررسی ویژگیهای مقاومتی کاغذ تهیهشده از جوان چوب افراپلت با روش کرافت بوده است تا در صورت مناسببودن ویژگیهای مقاومتی کاغذهای ساخته شده، سنین بهرهبرداری پایینتری برای افراپلت توصیه شود به همین منظور سه اصله درخت افراپلت به طور تصادفی در جنگل شصت کلاته گرگان قطع شد و بررسیها بر روی گردهبینههای آنها انجام شد. میانگین طول الیاف، قطر و ضخامت دیواره الیاف به ترتیب 88/871، 35/22 و 99/1 میکرون اندازهگیری شد و سن جوان چوبی 5/13 سال محاسبه شد. پخت کرافت با شرایط مختلف شامل زمان در دو سطح 120 و 180 دقیقه و دما در دو سطح 160 و 170 درجه سلسیوس و نسبت مایع پخت به چوب 5 به 1، هر یک در سه تکرار انجام شد. دامنه بازده خمیرکاغذ بین 47/45% و 26/41% و دامنه عدد کاپا بین 70/25 و 60/18 بود. پس از پالایش خمیرها، از هر خمیر تعداد 10 برگ کاغذ دستساز 2g/m60 تهیه شد. بررسی مقاومتهای این کاغذها و مقایسه آنها با کمینه مجاز این مقاومتها در استانداردهای IS و JIS نشان داد که کاغذهای ساخته شده دارای ویژگیهای مقاومتی بیشتری در مقایسه با IS و JIS هستند بنابراین استفاده از جوان چوب افراپلت در تهیه خمیرکاغذ قابل توصیه میباشد.